بررسي مفهوم‌ ناپديدي اجباري افراد

Investigation of the Concept of Obligatory Disappearance of People

ناپديدي اجباري يا ناخواسته، پديده‌اي با محتواي بسيار‌دقيق، پيچيده و نسبتاً جديد است. اين پديده فرايندي پيش‌رفته و درهم تنيده از چندين نقض جدي حقوق بشراست مانند حق منع شكنجه، حق آزادي و امنيت فردي، حق شناخته شدن به‌عنوان يك فرد در برابر قانون، حق دادرسي عادلانه، حق حيات، حق حمايت از زندگي خانوادگي، حق دانستن حقيقت، و حق برخورد انساني با فرد در زمان بازداشت. جرمي مركب و مستمر كه در عرصه‌ي مخاصمات مسلحانه‌ي بين‌المللي، درگيري‌هاي داخلي و وضعيت عادي قابليت ارتكاب دارد و قربانيان مختلف و مرتكبان متعدد دارد، اثبات آن دشوار است و مجازات عاملان و جبران موثر خسارات قربانيان به‌لحاظ احتمال دخيل بودن مسيولان دولتي در ارتكاب آن، با مشكل مواجه‌است. كميسيون آمريكايي حقوق بشر و كميسيون حقوق بشر ملل متحد، اولين نهادهاي بين‌المللي بودند كه به‌بررسي اين‌پديده پرداختند. در سال 1980 كميسيون حقوق بشر به‌تشكيل گروه كاري پنج‌نفره در مورد ‌ناپديدشدگان اجباري يا ناخواسته مبادرت‌نمود كه اولين و مهم‌ترين سازوكار ملل متحد در اين‌خصوص است. در سال 1992 اعلاميه‌ي ملل متحد در مورد‌ حمايت از همه‌ي افراد در برابر ناپديدي اجباري تصويب‌شد. اولين سند لازم‌الاجرا در مقابله با اين‌جرم، كنوانسيون آمريكايي در مورد‌ناپديدي اجباري است كه در سال 1994 به‌تصويب دولت‌هاي عضو سازمان‌ دولت‌هاي آمريكايي (OAS) رسيد. در ژانويه‌ي 1998 اساسنامه‌ي ديوان كيفري بين‌المللي به‌تصويب‌رسيد و اين‌جرم را به‌صراحت جنايتي عليه بشريت معرفي‌كرد. در آگوست همين‌سال، پيش‌نويس كنوانسيون بين‌المللي حمايت از همه‌ي افراد در برابر ناپديدي اجباري تقديم كميسيون حقوق بشر گرديد و در سال 2006 در مجمع‌عمومي سازمان ملل متحد تصويب‌شد. اين مقاله به‌بررسي مفهوم اين‌جرم در اسناد بين المللي مي پردازد.

Obligatory or unwanted disappearance is a novel complex phenomenon. This is an advanced and complex process of some serious violations of human rights like right of torture avoidance, right of individual freedom and security, right of recognition as an individual before law, right of fairly proceeding, right of life, right of supporting family life, right of learning of truth and right of humane treatment of detainees. It is hard to prove a crime that is complex and continuous and capable of being committed in international armed civil wars or ordinary situations and has numerous victims. It is difficult to punish criminals and reimburse victims for the damage since governmental authorities are their accomplices. American Commission of Human Rights and UN Commission of Human Rights were the first international organizations that investigated these issues. Commission of Human Rights formed a 5-person working group in 1980 to conduct a research about unwanted or obligatory disappearance which was UN’s first initiative. UN resolution about protecting all people against obligatory disappearance was adopted in1992. The first binding document for combating this crime is American convention on obligatory disappearance which was approved by member countries of OAS in 1994. Constitution of International Penal Court was adopted in January of 1998 which introduced this kind of crime as a threat to humanity. Draft convention of protection of all people against obligatory disappearance was delivered to commission of human rights in August of this year and was approved in General Assembly of UN in 2006. This article seeks to review the concept of this crime in international documents.