بررسي تاثير تحولات شاخص هاي منتخب فرهنگي بر رشد اقتصادي در ايران (الگوي خود رگرسيون با وقفه هاي توزيع شده ARDL)

Effects of Selected Cultural Indicators on Economic Growth of Iran) ARDL Approach)

در حوزه مسايل رشد و توسعه اقتصادي، تحليلي تحولات فرهنگي جامعه از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. شاخص‌هاي فرهنگي مي‌تواند هم به عنوان عاملي درون زا و هم عاملي برون زا از طريق تاثير بر عوامل توليد (خصوصاً عامل انساني) در رشد اقتصادي نقش داشته باشد. بررسي تحولات اقتصادي بدون توجه به مقوله توسعه فرهنگي امكان پذير نيست. در ادبيات اقتصادي، امروزه سرمايه محدود به سرمايه‌هاي فيزيكي نيست؛ بلكه شامل سرمايه‌هاي انساني، فرهنگي، اجتماعي و طبيعي نيز مي‌شود. مقاله حاضر، ابتدا به تحليل وضع موجود برخي شاخص‌هاي فرهنگي و روند تحولات آن در ايران پرداخته،‌ سپس به چگونگي تاثير‌گذاري اين شاخص‌ها بر رشد اقتصادي در ايران پرداخته است. هدف اين مقاله تبيين و بررسي ميزان تاثير‌گذاري برخي شاخص‌هاي فرهنگي بر رشد و توسعه اقتصادي در ايران طي سال‌هاي 1387-1354 به روش الگوي خود رگرسيون با وقفه‌هاي توزيع شده (ARDL) مي‌باشد. در اين راستا از شاخص هايي همچون سطح دانش و سواد، نرخ خالص ازدواج، ميزان استفاده از ظرفيت سينما، مطبوعات و هنجارهاي اجتماعي، كه شاخص‌هاي منتخب تاثير گذار فرهنگي بر عامل انساني توليد و در نتيجه رشد اقتصادي بوده در مدل استفاده شده است. آزمون مدل طي سه مرحله انجام گرديد: تحليل پويا، تحليل بلند مدت و آزمون تصحيح – خطا يا ECM. آزمون ثبات مدل نيز با استفاده از روش‌هاي CUSUM و CUSUMQ انجام گرديد. نتايج به‌دست آمده بيانگر رابطه مثبت و كاملاً معناداري بين شاخص‌هاي منتخب و رشد اقتصادي است و ميزان اين تاثير در بلند مدت بيشتر از كوتاه مدت است.