عقلانيت در روش كلامي ابن ميثم و شواهد آن

Intellectuality in Ibn Maythamʹʹs Theological Method and Its Evidences

اين نوشتار، نخست نگاهي گذرا دارد بر روشهاي كلامي اشعري، معتزلي و شيعي. آنگاه با توجه به اين كه ابن ميثم يكي از چهره هاي درخشان و ماندگار در حوزه كلام شيعي است، به بررسي روش كلامي او پرداخته و با مروري بر برخي از مهم ترين آثار و ارايه شواهد متعددي از آرا وي ثابت كرده است كه روش كلامي او عقلي است. از ويژگي‌هاي اين نوشتار اين است كه علاوه بر تبيين روش كلامي ابن ميثم، خواننده را با مواردي كه وي در برابر فيلسوفان و متكلمان- به حكم عقلانيت روش- موضع گيري كرده، آشنا مي سازد و از اين رهگذر، معلوم مي دارد كه او همواره پيرو استدلال است و همين كه به دليلي عقل پسند دست يابد، از مخالفت با آرا ديگران باك ندارد. بديهي كه است اين نوشتار در پي نقد آرا وي نيست.

Having a glance at Ashʹarite, Muʹtazilite, and Shiite theological methods, the present essay deals with theological method of Ibn Maytham - who is a very brilliant and in Shiite theological realm- through investigating some of his major works and presenting numerous evidences from his opinions in order to prove that his theological method is intellectual. A notable point in this writing is that it, in addition to expounding Ibn Maythamʹs theological method, makes the reader familiar with some cases in which he has opposed philosophers and theologians due to his intellectual method clarifying thereby that he has always been a follower of reasoning since he does not care opposing othersʹ opinion as soon as he attains an intellectual proof. The present essay, however, does not intent to criticize his opinions.