باران ربايي، ساقاب و تاج بارش درختان راش شرقي در ناحيه ي خزري (جنگل هاي شنرود سياهكل)

Interception, Throughfall and Stemflow of the Oriental Beech (Fagus Orientalis Lipsky) Trees in the Caspian Region (Siyahkal Shenrood Forests)

چرخه آب نقش بسيار مهمي را در روابط بين خاك، پوشش گياهي و محيط ايفا مي كند. اين چرخه يكي از پديده هاي مهم اكولوژيكي در بيوسنوزهاي طبيعي، بخصوص در اكوسيستم هاي جنگلي است. باران ربايي، ساقاب و تاج-بارش، سهم زيادي از چرخه آب را در اكوسيستم هاي جنگلي به خود اختصاص مي دهند. در اين تحقيق، به مدت يك سال، از مهرماه 1388، باران ربايي، ساقاب و تاج بارش درختان راش شرقي در پارسل 701 جنگل شنرود سياهكل مورد بررسي قرار گرفت. اندازه گيري بارش كل، با نصب 4 عدد جمع آوري كننده ي باران در منطقه اي باز و در فاصله 150 متري عرصه مورد مطالعه، اندازه گيري تاج بارش، با نصب 60 عدد جمع آوري كننده ي تاج بارش با پراكنش تصادفي در زير تاج پوشش درختان راش و اندازه گيري ساقاب نيز با نصب لوله هاي جمع آوري كننده ي ساقاب با قطر 3 سانتي متر بر روي 20 اصله درخت راش سيلندريك با تاج متقارن و طبقات قطري مختلف صورت گرفت. ميانگين ارتفاع باران-ربايي از تفاوت ميان ميانگين ارتفاع بارش كل و مجموع ميانگين ارتفاع ساقاب و تاج بارش محاسبه گرديد. با استفاده از رگرسيون و مشخصه هاي درختان راش، مناسب ترين مدل هاي پيش بيني شده باران ربايي، ساقاب، تاج بارش در منطقه مورد مطالعه به دست آمد. نتايج نشان داد كه از 1497 ميلي متر بارش سالانه، سهم ساقاب، تاج بارش و باران ربايي براي درختان راش به ترتيب 2/1، 5/47 و 3/51 درصد مي باشد. با افزايش ارتفاع بارش كل، سهم ساقاب، تاج بارش و باران-ربايي روند صعودي پيدا كرد. همبستگي ارتفاع بارش با ارتفاع ساقاب، تاج بارش و باران ربايي، پس از بررسي با ضريب همبستگي پيرسون نشان داد كه ميان اين پارامترها، در سطح احتمال 99 درصد همبستگي معني دار وجود دارد. با افزايش كلاسه قطري درختان راش، از ميانگين ارتفاع ساقاب كاسته شده و بر ميانگين ارتفاع باران ربايي افزوده مي-گردد.

Water cycle has an important role in relation to soil, vegetation and environment. This cycle is one of important ecological phenomena in natural biocenose, especially in forest ecosystems. Canopy interception loss (CIL), Throughfall (TF) and Stemflow (SF) are accounted as a large proportion of the water cycle in forest ecosystems. The study was performed from October 2009 to October 2010. Interception, Throughfall and Stemflow were conducted in a natural stand of hyrcanian beech (Fagus orientalis Lipsky) in Parcel 701 Shenrood forests of Siyahkal. Total precipitation (GR) was collected using four manual collectors in an open area approximately 150 m apart from the study site. Sixty TF manual were randomly placed beneath the beech canopies and SF was collected from twenty cylindrical beech trees and symmetry crown, with different diameters by means of the spiral type SF collection collars installed at diameter breast height on trees. Most appropriate models for CIL, TF and SF forecast were obtained by using regression and beech characteristics. The amount of GR estimation on was 1497 mm allocated to SF, TF and CIL for beech stand, 1.2 %, 47.5 % and 51.3 %. When the total precipitation increased, SF, TF and CIL increased. The study showed that the Pearson correlation coefficient between these parameters shows significant correlation (99%). When tree diameters inereased SF reduced and CIL increased. Keywords: Canopy interception loss, Stemflow, Throughfall, beech stands, Siyahkal forests