بررسي تطبيقي شعر و انديشه تي. اس. اليوت و احمد شاملو بر اساس مولفه‌هاي مدرنيته

The Comparative Study between T.S. Eliot and Ahmad Shamlu on the basis of Modernity Characters

ادبيات تطبيقي از مهم‌ترين گونه‌هاي ادبي است كه ما را در يافتن وجوه مشترك انديشه‌هاي بزرگان جهان- كه از نظر زماني و مكاني از يكديگر فاصله دارند- ياري مي‌رساند و به نقاط وحدت انديشه بشري پي مي-برد كه چگونه انديشه اي در نقطه اي از جهان توسط انديشمندي، اديبي و يا شاعري مطرح مي‌شود و در نقطه ديگر همان انديشه به‌گونه اي ديگر مجال بروز مي يابد. مقاله حاضر نگاهي است تطبيقي به شعر، انديشه، زمينه و زمانه دو شاعر بلندآوازه از دو فرهنگ و تمدن متفاوت: تي. اس. اليوت (1888- 1965م) انگليسي و احمد ‌شاملو (1305-1379ش) ايراني. زمانه زندگي اين دو شاعر از ديدگاه‌هاي مختلف سياسي، اجتماعي و فرهنگي همساني‌هايي داشته كه در نهايت، به توليد آثار و انديشه‌هاي مشابهي منجر شده است. شاملو در ايران به‌عنوان شاعري اجتماعي شناخته شده‌ كه مانند اليوت در برهه‌اي حساس و پرآشوب زيسته ‌است. اليوت تحت‌تاثير جنگ جهاني و دوران مدرنيسم بوده و شاعر ايراني هم كودتاي 28 مرداد و جنگ جهاني دوم و دوران گذار از جامعه سنتي به مدرن را تجربه كرده است. در اين مقاله، ابتدا مختصري درباره واژه مدرن و مدرنيته در اروپا و ايران بحث مي شود، سپس با بهره گيري از شيوه نقد تطبيقي و با تكيه بر مولفه‌هاي مدرنيته و مدرنيسم ادبي، بين مضامين مشترك در آثار اليوت و شاملو مقايسه‌اي صورت مي‌گيرد. همانندي‌هاي زيادي بين شاملو و اليوت براي مطالعه تطبيقي مي‌توان يافت و با توجه به همساني هاي فراوان ذهني و زباني بين دو شاعر و با عنايت به همانندي-هاي بسيار در تجربه هاي زيسته مشترك بين ايشان، مي توان نتيجه گرفت شرايط زيستي مشابه همواره مي تواند آثار ادبي همگوني پديد آورد.

This is a comparative study between two outstanding poets from two different cultures and civilizations. We try to show the effect of modern attitude on the two poets, T.S. Eliot and Ahmad Shamlu. For this purpose, we explain the word modern in the first part, then the history of modernity in Iran and Europe is described in brief. At the end, their similar thoughts and works are compared on the basis of modernity and literary modernism characters. Also we go through details of modern thinking in the above poets. We can brief our reasons for choosing these two poets for comparative study in these factors as: First, they lived approximately at the same political, social and cultural context, which led them to create the same works and thoughts. Second, Shamlu is known as social poet and, like Eliot, lived in a revolutionary period. Eliot was under the impression of the world war and modernism, and Iranian poet had experienced 28th Mordad coup deta and the 2nd world war. Also he experienced the period of transition from traditional to modern society. So these poets have many similar characters for comparative study.