مرد تمام مقايسه‌ي شخصيّت پير در حديقه‌ي سنايي و مثنوي مولوي

Perfect ManComparing spiritual leader’s character in Sanaee’s Hadigheh and Molavi’s mathnavi

در عرفان اسلامي پير جايگاه ويژه‌اي دارد. مريد نيازمند راهنمايي او است تا از گمراهي‌‌ها نجات يابد و به مقصود برسد.كتاب‌هاي عرفاني نيز كم و بيش به ترسيم و توصيف سيماي پير پرداخته‌اند و اهميّت, لزوم و ويژگي‌هاي او را به روشني برشمرده اند. در اين ميان حديقه‌ي سنايي و مثنوي مولوي از اهميّت خاصّي برخوردارند و نقش بنيادي دارند. حديقه به عنوان نخستين كتابي كه مفاهيم عرفاني و اخلاقي را به طور مشخّص وارد حوزه‌ي ادبيّات فارسي كرده و مثنوي به عنوان كامل‌كننده‌ي اين راه. سنايي با حكايات و ابيات منفرد به ويژگي‌ها و اهميّت پير اشاره مي‌كند، امّا به اندازه‌ي مولانا به تشريح جزييات نمي‌پردازد. تفصيل سخنان مولانا در اين زمينه و دقّت او در توصيف شخصيّت پير، ناشي از تحوّلات جامعه است كه بر عرفان و تصوّف تاثير مستقيم نهاده و نيز تكامل ادب صوفيّه كه به روشن شدن گوشه‌هاي تاريك و ناگفته‌ي عرفان منجر شده است. تكاملي كه حاصل آن وجود نابغه‌اي به نام مولانا نيز مي‌باشد. مقايسه‌ي جلوه‌هاي پير در اين دو اثر در روشن شدن برخي از گوشه‌ها و زواياي اعمال و رفتار پير و درك صحيح اين متون بي تاثير نخواهد بود.

A Spiritual leader has a high position in Islamic Gnosticism which has formed the important part of Persian literature. The disciple needs his guidance to save himself from any misleads and leads him to reach his wish. Sanaee’s Hadigheh and Molavi’s Mathnavi are such kinds of Gnosticism books that deal with principles and concepts that are rarely found in other books. Hadigheh is the first book that has determined both Gnostic and Ethical concepts in Persian literature. Mathnavi is assumed to complete a way which Sanaee was commencer of. Although Sanaee reffered to the spiritual guide and his high position, Molana did not deal with trenchant analysis. Clarifying both clarifying Molana’s speech in this field and his precious description of saint is basedon social changes which directly influenced Gnosticism, Sufism, as well as courteous development of meditation made some obscure and unsaid Gnosticism clear. This profitable development led to the emergence of such an ingenious person like Molana.