تاملات عرفاني مولانا در زمينه ي مرگ (اجباري و اختياري)

(Molavi’s Mystical Thoughts Regarding Death(Obligatory and Optional

مرگ بزرگترين رويداد زندگي هر انسان است و از دغدغه هاي اصلي و از معمّاهاي ذهني و روحي انسان ها به شمار مي رود. در نظر عارفان و صوفيان، مرگ اين تحوّل اجتناب ناپذير، به دو گونه مي باشد و هر يك اهميّت خويش را داراست: يكي مرگ اجباري و ديگري مرگ اختياري. در نوع نخست، ايشان مرگ را نه تنها آغاز يك زندگي نو و جديد دانسته؛ بلكه آن را فرجام رنج ها و مصيبت‌هاي اين جهاني و رسيدن به جهان آرماني مي‌دانند. در گونه ي دوم مقصود عرفا و اصحاب سير و سلوك از مرگ اختياري، مخالفت با نفس امّاره و مطيع ساختن و مهار كردن آن است كه اساسي ترين وظيفه سالك به شمار مي‌رود. در نظر ايشان، گسستن زنجير تعلّقات و ميراندن هواهاي نفساني و رهايي از چنبره‌ي لذّات و شهوات و رستن از منيّت ها و خودخواهي ها، به موت ارادي يا مرگ اختياري تعبير شده است. در ميان عارفان، مــولانا در باب مرگ (اجباري و اختياري) نظر ژرفتري دارد و به ظرافت و زيبايي از آن سخن گفته است؛ بنابراين ما در اين مقاله برآنيم كه تا معنا و ابعاد اين موضوع را با تكيه بر آثار وي، مورد بررسي قرار دهيم.

Death is the most important event in the life of every person and it is regarded as an intellectual and spiritual riddle of human beings. To mystics, death, this unavoidable revolution, has two types and each has its significance. One is obligatory death and another optional. In the first type, they not only regard death as the beginning of a new life but also consider it as the finality of pains and sorrows of this world and as achieving idealistic world. In the second type, the mystic persons consider optional death as opposition with ego and make it obedient and it is the basic duty of follower. Breaking the chain of dependencies and killing passions and release from pleasures of lusts and being free from selfishness and prides are regarded as optional death. Among mystics, Molana, in the field of death (obligatory and optional), has a deeper view and has paid more attention to it. Therefore, this paper investigates the meaning and dimensions of this subject by relying on his works.