بررسي ارتباط مصرف سيگار بر اساس سطح استرس برنامه قلب سالم اصفهان

Relation of smoking status and stress level: Isfahan Healthy Heart Program

زمينه و هدف: افراد در طول زندگي با وقايع استرس‌زاي متعددي روبه‌رو مي‌شوند كه مي‌تواند تاثيرات منفي اساسي بر روي سلامت روان فرد داشته باشد و بسياري از افراد از سيگار به عنوان وسيله‌اي جهت مقابله با استرس استفاده مي‌كنند. با توجه به شيوع به نسبت بالاي مصرف سيگار در مناطق مركزي ايران، مطالعه حاضر با هدف مقايسه سطح استرس در افراد سيگاري، غير سيگاري و افرادي كه سيگار را ترك كرده‌اند، انجام شد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه به عنوان بخشي از برنامه قلب سالم اصفهان، بر روي 9752 نفر از جمعيت شهرستان‌هاي اصفهان، اراك و نجف‌آباد در سال 1387 انجام شده است. نمونه‌گيري به صورت خوشه‌اي چند مرحله‌اي و تصادفي شده انجام شده است. اطلاعات مربوط به سن، جنس، مشخصات جمعيت شناختي، وضعيت مصرف سيگار جمع‌آوري شد. همچنين، سطح استرس بر اساس پرسش‌نامه GHQ12 مورد پرسش‌گري قرار گرفت. آزمون‌هاي مورد استفاده لوجستيك رگرسيون و 2? بود. يافته‌ها: در مطالعه حاضر، 30 درصد از افراد غير سيگاري، 1/32 درصد از كساني كه سيگار را ترك كرده بودند و 9/36 درصد از افراد سيگاري GHQ 4 و بالاتر داشتند (010/0 = P). در آناليز رگرسيون، مدل نهايي كه اثر سن، جنس و عوامل اقتصاي اجتماعي شامل، محل سكونت، وضعيت تاهل و سطح تحصيلات همسان‌سازي شد، شانس نسبي استرس در افراد سيگاري و كساني كه سيگار را ترك كرده بودند، در مقايسه با افراد غير سيگاري به طور معني‌داري بالاتر بود (به ترتيب 66/1 = OR و 12/1 = OR). نتيجه‌گيري: از آن جايي كه در اين مطالعه مسايل و مشكلات روان‌شناختي و استرس‌ها ارتباط معني‌داري با سيگار كشيدن افراد داشته است، مناسب به نظر مي‌رسد كه مداخلاتي جهت روش‌هاي صحيح مقابله با استرس در راستاي كاهش شيوع افراد سيگاري در جامعه ارايه شود.

Aim and Background: Individuals are faced with numerous stressful life events which can negatively influence their mental health. Many individuals use smoking as a means of confronting stress. Given the relatively high prevalence of smoking in central Iran, the present study was conducted to compare stress levels in smokers, non-smokers, and those who had quit smoking. Methods and Materials: This study was conducted as part of Isfahan Healthy Heart Program on 9752 individuals in the cities of Isfahan, Arak, and Najaf Abad in 2008. Sampling was performed using multistage cluster randomization method. Data on age, sex, demographic characteristics, and smoking status was collected through interviews. Stress level was detected by General Health Questionnaire (GHQ). Logistic regression analysis and chi-square test were used for data analysis. Findings: In the present study, 30% of non-smokers, 32.1% ex-smokers, and 36.9% of smokers scored 4 and higher (P = 0.01) in the GHQ. In regression analysis, the final model which was controlled for age, sex, socioeconomic status (including place of residence, marital status, and education) showed that the odds ratio of stress in smokers and ex-smokers was significantly higher than non-smokers (OR = 1.66 and OR = 1.12, respectively). Conclusions: Conducted studies revealed mental problems and stresses to be significantly related with smoking. Therefore, interventions are required to reduce the prevalence of smoking in the community through interventions which provide correct methods of coping with stress.