ناهنجاري فرهنگي- اقتصادي درآمد مالياتي كشور و راه‌حل‌‌ها با رويكرد آموزه‌هاي اسلامي

Culturo-Economic Abnormality of Iran’s Tax Revenues and Solutions Based on Islamic Teachings

بي‌ترديد به هنجار شدن ماليات ستاني در هر جامعه‌اي به شكل گيري زيرساخت‌هاي مناسب آن، به ويژه زمينه‌هاي فرهنگي وابسته است. نوشتار حاضر، با به كار گيري روش تحليلي و استناد به پژوهش ميداني در مورد فرهنگ مالياتي در ميان پزشكان شمال شهر تهران، به بررسي مشكل ناهنجاري فرهنگ مالياتي در ايران مي‌پردازد. بر ‌اين اساس، ناهنجاري فرهنگ مالياتي، يكي از دلايل عدم تمكين مالياتي در جامعه‌ايران است.‌اين مشكل ريشه در گذشته تاريخ جامعه‌ايران و لايه‌هاي اجتماعي دارد. فرضيه اصلي مقاله اين است كه راه‌حل اين مشكل صرفاً اطلاع رساني و رشد آگاهي عمومي‌نسبت به نقش ماليات در جامعه نيست. وضع قوانين مالياتي، كه منشا الزام قانوني‌اند، نيز چندان موثر نيست؛ زيرا اين قوانين توان تشريع حق مالي به عنوان يك حق برخاسته از آموزه‌هاي ديني را ندارند. در مقابل، ارايه مبناي فقهي ماليات مي‌تواند به ايجاد فرهنگ مالياتي كمك كند. در اين راستا، بايد اين باور در مردم ايجاد شود كه ماليات «حق مالي» دولت اسلامي‌است. با توجه به جهت‌گيري‌هاي كلي حاكم بر ماليات‌هاي ثابت اسلامي، گسترش پايه مالياتي و تعيين نرخ مناسب آن را مي‌توان راهكاري براي تامين زيرساخت اقتصادي نظام مالياتي دانست.

Doubtless normality of taxation in every society is dependent on formation of suitable, especially cultural, infrastructure. Present article analytically deals with the aberrance of Iran’s tax culture using field research on medical doctors in northern areas of the city of Tehran. According to this study, tax culture aberration is one of the reasons behind taxation non-compliance in the Iranian society. This problem stems from Iran’s past and now has deep roots in all societal strata. This Paper holds the hypothesis that the solution to this problem is not merely increasing public awareness regarding the role of taxation in the society. Enactment of tax laws as legal sanctions are not sufficiently effective either since such laws do not derive Financial rights from religious teachings. However, presentation of a jurisprudential basis for taxation can facilitate the development of tax culture. To achieve this aim, the belief must be produced in the people that tax is the ‘Financial right’ of the Islamic government. Considering the general policies presiding over fixed Islamic taxes, expansion of the tax base and establishment of a suitable rate may be an appropriate mechanism for acquiring the economic infrastructure for the tax system.