پهنه بندي خطرلغزش درحوضه جاجرود بااستفاده ازروش تحليل سلسله مراتبي

Landslides hazard zonation in Jajrod river basin, using Analytical hierarchy process (AHP) method.

پديده زمين لغزش يكي از عمده بلاياي طبيعي است كه همه ساله خسارات مالي وجاني زيادي در پي داشته وهزينه فراواني براي بازسازي مناطق آسيب ديده بر بودجه كشور تحميل مي كند. پهنه بندي خطرزمين لغزش كه با هدف تقسيم بندي نواحي مورد مطالعه به پهنه هاي باخطرات متفاوت با توجه به عوامل موثرمي باشد، مي تواند تا حدودي جلوي خسارات زيادي را بگيرد. منطقه جاجرودواقع درشمال شرق تهران به دليل موقعيت جغرافيايي و ويژگيهاي طبيعي و زمين شناسي آن يكي ازمناطق مستعدكشورنسبت به وقوع زمين لغزش وسايرپديده هاي مرتبط بالغزش دامنه ها مي باشد. باتوجه به اينكه سد لتيان به عنوان يكي ازمهمترين منابع تامين كننده آب كلان شهرتهران وهمچنين دشت ورامين درحوضه جاجرود قرارگرفته است، وقوع حركات دامنه اي اين منبع مهم را با خطرجدي مواجه نموده است. لذا لازم است موضوع بررسي وراهكارهاي كاهش خسارات پيشنهادگردد. دراين تحقيق باتوجه به اهميت لغزش درحوضه يك مدل كمي- كيفي براي پيش بيني خطربالقوه لغزش تهيه شده است تا بتوان براساس آن استعدادلغزش را برمبناي درجات مختلفي چون خيلي كم، كم، متوسط، زياد و خيلي زياد پهنه بندي نمود. باتوجه به اينكه بين زمين لغزش ها و عوامل موثربرآنهارابطه خطي وجودندارد، لذا با نگرش هاي آماري معمول نمي توان تمام مسايل را حل نمود. ازاين بابت مدل تحليل سلسله مراتبي شرايطي را فراهم مي نمايد تا بتوان نقشه پهنه بندي خطرلغزش را باجزييات بيشتري تحليل نمود. درتحقيق حاضرجهت پهنه بندي خطرزمين لغزش ازمدل تحليل سلسله مراتبي استفاده شده است. نتايج حاصل نشان داد كه بيش از 62 درصد از مساحت حوضه جاجرود در پهنه هاي خطر زياد و بسيار زياد لغزشي واقع شده است.

Landslides hazard zonation in Jajrod river basin, using Analytical hierarchy process (AHP) method. Ezatollah Ghanavati: Associate Professor, Faculty of Geography Tarbiat Moallem University Abstract The Jajrod river basin is situated in the North-eastern of Tehran (the capital of Iran).It is more susceptible to landslide, mud flow, and other forms of mass movement. Landslide is one of the most natural hazard that causes damage to city and rural inhabit, cultural lands, roads, forest and so on. Therefore it is obvious that the landslide susceptibility mapping is very important for environmental management in this region. In this research 150 landslides by field study and air photographs were recognized and mapped. These landslides also pointed on 1:50000 topography map of the Jajrod river basin. Determining the effective factors on landslide in the Jajrod basin is the second stage of this research. Litho logy, Slope, Slope direction, Land use, Distance to fault, Digital elevation model (DEM) and precipitation were the seven factors that studied and analyzed by logistic regression model in GIS environment. The result of this research represent that the Analytical Hierarchy Process model is the suitable method for predicting the landslide hazard risk in this area. At the final the landslide hazard risk map of the Jajrod basin is classified in five class containing; very low, low, medium, high and very high hazard risk. In this classification about (62%) identified as high hazard risk in the Jajrod river basin. Keywords: Zonation, Landslide,Jajrod, Analytical Hierarchy Process, hazard natural