بررسي امكان فعاليت‌هاي اكوتوريسمي از نظر اكولوژيك در جنگل‌هاي زاگرس شمالي با كاربرد تصميم‌گيري‌هاي چند معياره، سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش از دور

Ecological Possibility of Ecotourism Activities in the Northern Zagros Forests Using MCDM,GIS and RS

جنگل‌هاي زاگرس،‏ نمونه بارزي از گونه‌هاي متعدد بلوط در ايران و جهان هستند. اين جنگل ها از ديرباز در معرض آسيب‌هاي زيادي بوده‌اند و عليرغم ملي شدن آنها،‏ هنوز هم بهره‌برداري‌هاي سنتي و اغلب نادرست توسط جنگل نشينان به دليل فقر و بيكاري،‏ به منظور تامين نيازهاي معيشتي متداول است. به منظور كاهش تخريب و بهبود پايداري،‏ توان اكولوژيك منطقه جهت اكوتوريسم گسترده با كاربرد تجزيه و تحليل‌هاي چند معياره و با كمك سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش از دور ارزيابي شد. معيارها و زير معيارهاي اكولوژيك موثر بر اكوتوريسم گسترده انتخاب شدند و وزن آنها با كاربرد روش تحليل سلسله مراتبي به دست آمد. نقشه زير معيارها در مقياس 1:50000 با كاربرد نقشه‌هاي موجود،‏ برداشت‌هاي زميني و داده‌هاي ماهواره‌اي IRS-P6 تهيه شدند. نقشه زير معيارها طبقه‌بندي شده و كلاسه‌‌ها بنا به نظر متخصصان ارزش‌گذاري شدند. نقشه اولويت بخش‌هاي مختلف منطقه با كاربرد ارزش‌ها و اوزان زير معيارها با روش WLC توسط تابع MCE توليد شد. مهم‌ترين معيارها براي كاربري اكوتوريسم گسترده در اين منطقه به ترتيب منابع آب،‏ چشم انداز و اقليم بودند. از كل سطح منطقه 450،‏ 7883 و 816 هكتار به ترتيب براي كاربري اكوتوريسم گسترده در اولويت اول،‏ دوم و سوم قرار گرفته است. چون كاربري اكوتوريسم گسترده با همه كاربري‌هاي موجود سازگار مي باشد،‏ تقريبا در 100 درصد منطقه مورد مطالعه به تنهايي و همراه با ديگر كاربري‌‌ها قابل اجرا مي باشد و از جنبه اكولوژيك بلا مانع است.

Zagros forests are a treasure of various valuable species of oak in Iran and the world. Long-term misuse in the past has caused severe degradation in the Zagros forests. Recently these forests have become national but misuses by local people to make living because of poverty and unemployment are continued. In order to reduce degradation and improve sustainability, ecological capability for extensive ecotourism was assessed using multi-criteria decision-making (MCDM), geographic information system (GIS) & remote sensing (RS) in 9150 hectare of Baneh forests. The ecological criteria and sub-criteria affecting the evaluation were selected based on the literature and expert choice. The criteria and sub-criteria were weighted using the analytical hierarchy process (AHP). Sub-criteria were mapped on 1:50000 scale using available maps, field work and IRS-P6 satellite data. Then sub-criteria maps were classified and classes were scored according to literature review and expert judgments. An extensive ecotourism priority map was created using GIS-based weighted linear combination (WLC) model by MCE analysis. The most important criteria of extensive ecotourism in study area were water resources, landscape and climate. Of the whole area, 450, 7883 & 817 hectare were in 1, 2 & 3 priorities. According to compatibility of extensive ecotourism with present land uses, it can exist in the whole parts of study area ecologically. In addition, this study demonstrated the potentiality of integrating MCDM, GIS and RS techniques for resource allocation in ecotourism planning.