تاثير قارچ ميكوريزا و كود فسفر بر غلظت رنگيزه هاي فتوسنتزي و عناصر غذايي لوبيا (Phaseolus vulgaris L.) در شرايط تنش شوري

Effect of mycorrhizal fungi and phosphorus fertilizer on concentration of leafnutrients and photosynthetic pigments of common bean (Phaseolus vulgaris L.) under salinity stress condition

همزيستي قارچ ميكوريزا با ريشه گياهان از طريق بهبود جذب عناصر غذايي مي‏تواند باعث واكنش مثبت گياهان به ويژه در شرايط تنش شوري شود. به منظور بررسي تاثير قارچ ميكوريزا و كود فسفر بر ميزان غلظت رنگيزه‏هاي فتوسنتزي و عناصر غذايي لوبيا (Phaseolus vulgaris L.) در شرايط آبياري با آب شور، آزمايشي گلداني در سال 1388 به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه شهيد باهنر كرمان انجام شد. فاكتورهاي آزمايش شامل شوري آب آبياري با چهار سطح (500 ]شاهد[، 2000، 4000 و 6000 ميكرو‏زيمنس بر سانتي متر)، كود سوپر فسفات تريپل در سه سطح (صفر، 100 و 200 ميلي‏گرم در كيلوگرم خاك) و قارچ ميكوريزا در سه سطح (قارچ هاي گونه Glomus mosseae و Glomus intradices و شاهد بدون قارچ) بود. نتايج نشان داد كه همراه با افزايش شوري، غلظت كلروفيل‏هاي a و b، كلروفيل كل، كاروتنوييدها، پتاسيم، كلسيم و فسفر برگ در مرحله گلدهي كاهش يافت، اما در مقابل غلظت سديم و نسبت Na/K افزايش پيدا كرد. در بين صفات مورد بررسي، قارچ هاي ميكوريزا بر غلظت كلسيم برگ و كلروفيل a تاثير معني داري نداشتند. اثر متقابل كود فسفر و شوري نيز بر غلظت كلروفيل b، غلظت سديم و فسفر برگ معني دار بود. در بين دو گونه قارچ مورد استفاده، گونه‏ي G. intraradices عملكرد بهتري در افزايش غلظت كلرفيل و بهبود تغذيه اي گياه لوبيا در شرايط تنش شوري داشت. در نتيجه مي‏توان چنين بيان داشت كه در شدت هاي پايين تنش شوري، مصرف كود فسفر به همراه قارچ‏هاي ميكوريزا در لوبيا مي‏تواند از طريق افزايش جذب عناصر غذايي و غلظت رنگيزه هاي فتوسنتزي در كاهش اثرات منفي تنش شوري موثر باشد.

In order to investigate the effect of Mycorrhizal fungi and phosphorus fertilizer on concentration of leaf nutrients and photosynthetic pigments of bean (Phaseolus vulgaris L.) in condition of irrigation with saline water, an experiment was conducted based on completely randomized design with three replications in greenhouse of Bahonar University of Kerman, Iran during 2010. The studied factors were water salinity (500 (control), 2000, 4000 and 6000 ?s.cm-1), phosphorus fertilizer (0, 100 and 200 mg.kg-1 soil) in form of Triple super phosphate and mycorrhizal fungi with three levels (Glomus mosseae and Glomus intraradices and no fungi (control)). The results showed that the concentrations of chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, carotenoeids, K, Ca and P were decreased with increasing of salinity levels. But salinity increased the concentration of Na and Na/K ratio. Mycorrhizal fungi had no significant effect on concentration of Ca and chlorophyll a. The interaction of salinity and phosphorus fertilizer on concentration of chlorophyll b, Na and P was significant. Results demonstrated that Glomus intraradices had better effect on improvement of photosynthetic pigments concentration and concentration of nutrition elements. In low levels of salinity stress, use of Mycorrhizal fungi with phosphorus fertilizer, can reduce the negative effects of salt by increasing of concentration of photosynthetic pigments and nutrition elements.