بررسي كاريوتيپي چهار گونه آويشن (Thymus spp)T. lancifolius) ،T. daenensis ، T. fedtschenkoi و pubescens T.)

آويشن (Thymus) از تيره Lamiaceae گياهي است چند ساله كه به‌دليل خاصيت دارويي از اهميت بالايي برخوردار است. بذرهاي پنج جمعيت متعلق به چهار گونه T. Lancifolius،T. daenensis subsp. daenensis (دو نمونه)، T. fedtschenkoi و pubescens .T كشت گرديد و پس از جوانه‌زني بذرها از مريستم انتهايي ريشه براي مطالعات كاريوتيپي استفاده شد. نتايج نشان داد كه تعداد كروموزوم پايه در تمام جمعيت‌هاي مورد بررسي 15= x است. از لحاظ سطح پلوييدي گونه T .lancifolius با فرمول كاريوتيپي sm5 + m25 ديپلوييد (30= x2= n2)، گونه T. daenensis subsp. daenensis با فرمول كاريوتيپي sm8 + m22 وm 30، گونه fedtschenkoi .T با فرمول كاريوتيپي sm7 + m23 و گونه T. pubescens با فرمول كاريوتيپي m30 بودند. با توجه به ميزان شاخص نا‌متقارن‌بودن درون كروموزومي، گونه T. daenensis subsp. daenensis از نامتقارن‌ترين و در عين حال كامل‌ترين كاريوتيپ نسبت به دو گونه ديگر بود. درحالي كه گونه T. pubescens متقارن‌ترين و ابتدايي‌ترين كاريوتيپ را نشان داد. تجزيه واريانس داده‌هاي حاصل از اندازه‌گيري كليه صفات مورد مطالعه در قالب طرح كاملا تصادفي نامتعادل نشان داد كه بين جمعيت‌ها اختلاف معني‌داري در سطح 1% وجود دارد كه اين بيانگر وجود تفاوت در بين گونه‌ها بوده و طبق تجزيه خوشه‌‌اي، براساس صفات كروموزومي، جمعيت‌ها در 3 گروه (گونه T . daenensis در گروه 1 و گونه T. fedtschenkoi و گونه T. pubescens در گروه‌هاي جداگانه) قرار گرفتند.

Thymus as a member of the Lamiaceae family, is a prennial plant and a very important medicinal plant. For studying of chromosomes morphology in Thymus, the seeds of 5 populations, representing 4 species, namely, T. lancifolius, T. daenensis sub sp. daenensis (2 samples), T. fedtschenkoi and T. pubescens were prepared. Mitotic chromosomes were studied in meristematic cells of root tips obtained from germinated seeds. The basic chromosome number was X=15 in all of the populations, but their ploidy level varied and karyotypic formula of T. lancifolius was 25m+5sm (2n=2x=30), T. daenensis sub sp. Daenensis were 22m+8sm and 30m, T. fedtschenkoi was 23m+7sm and T. pubescens was 30m. Based on intra-asymmetry chromosome index, T. daenensis sub sp. daenensis had the most asymmetric and evolutionary karyotypes and T. pubescens had the most symmetric karyotypes. Analysis of variance based on an unbalanced completely randomized design showed a significant difference (P < 0.01) among the populations for all of the traits. Cluster analysis classified the populations into two groups. T. daenensis was classified to first class, T. fedtschenkoi and T. pubescens allocated to the second class.