زادآوري طبيعي بلوط ايراني و ساير گونه‌هاي چوبي در رابطه با عوامل محيطي ‌(فيزيوگرافي و خاك) (مطالعه موردي: منطقه حفاظت شده كبير‌كوه، استان ايلام)

Natural regeneration of oak (Quercus brantii) and other woody species in relation to environment factors (physiographic and soil) (Case study: KabirKoh protected area, Ilam province)

به منظور بررسي زادآوري طبيعي بلوط ايراني و ساير گونه‌هاي چوبي در رابطه با عوامل محيطي (فيزيوگرافيك و خاك) منطقه‌اي به مساحت تقريبي 510 هكتار در حوزه ارشت منطقه حفاظت شده كبير‌كوه در استان ايلام انتخاب شد. براي اين منظور از روش نمونه‌برداري ترانسكت خطي استفاده شد، بدين صورت كه، پس از تعيين ترانسكت‌هاي خطي در جهت‌هاي مختلف جغرافيايي منطقه مورد مطالعه، 67 قطعات نمونه به ابعاد 8 × 8 متر به صورت تصادفي سيستماتيك با فواصل 150 متر پياده شد. در داخل هر پلات تمامي نهال‌هاي شاخه‌زاد و دانه‌زاد براي هر گونه و همچنين عوامل فيزيو‌گرافيك و خاك برداشت شد. نتايج نشان داد كه از نظر زادآوري دانه‌زاد و شاخه‌زاد بلوط بين جهت‌هاي جغرافيايي و طبقات ارتفاع از سطح دريا اختلاف معني‌داري وجود دارد. زادآوري دانه‌زاد بلوط در جهت‌هاي شمالي و با افزايش ارتفاع از سطح دريا تراكم بيشتري دارد. علاوه براين, زادآوري دانه‌زاد بلوط با عواملي چون ماده آلي، ازت كل و ضخامت لاشبرگ همبستگي مثبتي را نشان داد. زادآوري شاخه‌زاد بلوط بيشتر در جهت‌هاي جنوبي و ارتفاعات پايين‌تر از تراكم بيشتري برخوردار بود، اما زادآوري شاخه‌زاد با هيچ يك از عوامل خاكي همبستگي معني‌داري را نشان نداد. علاوه ‌بر اين، زادآوري دانه‌زاد راناس (گيلاس وحشي) با مواد آلي خاك، نيتروژن، پتاسيم و ضخامت لاشبرگ همبستگي مثبت داشته و بيشتر تراكم بيشتري را در جهت‌هاي شمالي نشان داد. اين مطالعه همچنين نشان داد كه زادآوري دانه‌زاد افرا كيكم با ماده آلي خاك و فسفر همبستگي مثبت و با وزن مخصوص همبستگي منفي دارد.

In order to investigate the regeneration of Quercus brantii and other woody plants in relation to environmental factors (physiographic and soil) Arasht catchments (approximately 510 ha) from Kabirkoh protected area in Ilam providence was chosen. After determining transects in different aspects, 67 sample plots (8 x 8 m2) in a systematic method with distance of 150 m were located. In each sample plot, all seedlings and stump sprouts of woody species, soil and physiographic factors were recorded. The results showed that, there are significant differences in natural regeneration (with sprout and seed origin) of Quercus brantii between different geographic aspects and altitude classes. The regeneration with seed origin of Quercus brantii has higher density in northern aspects and higher elevations. In addition, the regeneration with seed origin of Quercus brantii has shown a positive correlation with different factors such as organic matter, N, and thickness of humus. The stump sprouts of Quercus brantii had more density in southern aspects and lower elevation but has not shown any significant correlation with soil factors. About other woody species in the study area, the regeneration with seed origin of Cerasus microcarpa has shown a positive correlation with organic matter, N, K, and thickness of humus and higher density in northern aspects as well. This study also showed that Acer monspessulanum seedlings have a positive correlation with organic matter and P, and a negative correlation with bulk density of soil.