بررسي پشه هاي خاكي به عنوان ناقلين ليشمانيوز جلدي با استفاده از روش Nested PCR در مناطق روستايي شهرستان دامغان، استان سمنان

Study on Sand Flies as a Vector(s) of Cutaneous Leishmaniasis by Nested PCR in Rural Areas of Damghan District, Semnan Province

مقدمه و هدف: ليشمانيوز توسط تك ياخته اجباري داخل سلولي از جنس ليشمانيا ايجاد مي شود.اين بيماري در بيش از نيمي از استانهاي كشورايران گزارش شده است. ناقلين بيماري گونه هاي مختلفي از پشه خاكي ها هستند.شناسايي ناقلين بيماري وداشتن اطلاعات كافي در خصوص آنها جهت اجراي برنامه كنترل اهميت بسزايي دارد. روش كار: اين مطالعه توصيفي ـ مقطعي در سال 1387 در شهرستان دامغان انجام شده است.ازابتداي فروردين لغايت پايان آبان پشه خاكي ها هر 15 روز يكبار بوسيله تله هاي چسبان از اماكن داخلي و خارجي صيد شده اند. سر و دو بند انتهايي پشه خاكي ها جدا و با استفاده از پوري روي لام مونته وتعيين هويت شده اند. ساير قسمت هاي بدن جهت جستجوي انگل ليشمانيا در فرايند استخراج DNA قرار گرفته و با استفاده از پرايمرهاي اختصاصي kinetoplast DNA با روش Nested PCR آزمايش شده اند. نتايج: مجموعاً6110 پشه خاكي از8 گونه مختلف صيد شده اند.بيشترين وفور مربوط به فلبوتوموس پاپاتاسي بوده است (7/46%). آزمايشات مولكولي280 پشه خاكي جهت تعيين آلودگي نشان داد كه تعداد 28 پشه خاكي(10%) آلوده به انگل ليشمانيا ماژور بوده اند كه24پشه، فلبوتوموس پاپاتاسي(7/85%) و4پشه فلبوتوموس كوكازيكوس(3/14%) بوده است. بالاترين ميزان آلودگي پشه خاكي ها از لانه جوندگان (9/42%) بوده است. آلودگي پشه خاكي ها در شهريور ماه بيشتر از ماههاي ديگر بوده است(3/89%). نتيجه ‌نهايي: وفور بالاي پشه خاكي فلبوتوموس پاپاتاسي وآلودگي آن به انگل ليشمانيا ماژور ثابت مي كند كه اين گونه ناقل اصلي و قطعي مي باشد. آلودگي فلبوتوموس كوكازيكوس به انگل ليشمانيا ماژور در لانه جوندگان نيز نشان مي دهد اين گونه به عنوان ناقل ثانويه در بين جوندگان نقش دارد. بيشترين آلودگي پشه خاكي ها در شهريورماه بوده لذا رعايت حفاظت شخصي در اين ماه اهميت بيشتري دارد.با توجه به وفور ناقلين و آلودگي بالاي آنها انجام اقداماتي جهت كاهش وفور پشه خاكي ها وكاهش گزش انسان توصيه مي شود.

Introduction & Objective: Cutaneous Leishmaniasis is caused by obligatory intracellular parasite of genus Lieshmania. The disease is reported from more than half of Iranʹs provinces. Various species of sand flies are vector of the disease. Determination of vectors and gaining knowledge about them are important for devising of control program. Materials & Methods: This survey was performed as a cross-sectional study in order to determine the vector(s) of cutaneous leishmaniasis in Damghan district during 2008-2009. Sand flies were collected from indoors and outdoors by sticky traps twice in month from April to November. Head and last abdominal segments of the samples were removed and mounted in a drop of Puri’s medium and identified. The rest of the sand fliesʹ bodies was subjected to DNA extraction for molecular detection of Leishmania parasite by Nested PCR using specific primers of minicircle kinetoplast DNA Results: Totally, 6110 sand flies in 8 species were collected. P. papatasi had high density (46.7%). Examination of 280 female sand flies by Nested PCR showed that 28 sand flies (10%)include 24 specimens P.papatasi (85.7%) and 4 specimens P.caucasicus(14.3%)were found naturally infected with L.major. The highest rate of infected sandflies were observed in rodents burrow (42.9%). Maximum rate of sand fly infection was in September (89.3%). Conclusion: With respect to high density of P.papatasi and isolation of L.major from it, this species was the main vector of the disease. Detection of L.major from P.caucasicus shows that this species was the secondary vector in rodent burrow. The highest rate of sand leis infected was in September, so personal protection in this month is very important and necessary. Regarding to the high density of vectors and high infection rate of them taking actions to decrease the sand fly abundance and prevention of human biting are suggested.