بررسي اثرات گياهان پوششي، سيستم هاي خاك ورزي و كود نيتروژن بر برخي خصوصيات خاك و عملكرد سورگوم علوفه اي (. Sorghum bicolor L)

Evaluating the effects cover crops, tillage systems and nitrogen rates on soil properties and sorghum forage yields

گياهان پوششي را بايد به عنوان پشتوانه هر سيستم زراعي پايدار بشمار آورد. لذا، به منظور بررسي تاثير گياهان پوششي، سيستم هاي خاك ورزي توام با كود نيتروژن بر برخي خصوصيات خاك و عملكرد سورگوم علوفه اي (رقم (KFs3، آزمايشي به صورت فاكتوريل- اسپليت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي84-1383 در مزرعه آموزشي– پژوهشي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران واقع در كرج اجرا گرديد. كرت هاي اصلي تركيب سيستم هاي خاك ورزي كاهش يافته (ديسك) و متداول (گاوآهن+ ديسك) با مقادير مختلف كود نيتروژن به ميزان صفر، 75، 150 كيلوگرم در هكتار و كرت هاي فرعي گياهان پوششي شامل چاودار، ماشك گل خوشه اي و آيش (بدون گياه پوششي) بود. تاثير تيمار گياهان پوششي (قبل از كشت سورگوم) بر جرم مخصوص ظاهري، نيتروژن و واكنش اسيديته خاك (pH) معني دار شد، اما مواد آلي خاك تحت تاثير تيمار گياه پوششي قرار نگرفت. تاثير سيستم هاي خاك ورزي بعد از برداشت سورگوم فقط بر pH خاك معني دار گرديد، و در خاك ورزي كاهش يافته pH خاك كمتر از خاك ورزي متداول بود. تاثير سيستم هاي خاك ورزي بر عملكرد علوفه سبز و خشك سورگوم معني دار نشد، اما عملكرد علوفه سبز و خشك سورگوم تحت تاثير تيمارهاي كود نيتروژن و گياهان پوششي بسيار معني دار گرديد و بيشترين عملكرد علوفه سورگوم به تيمار گياهان پوششي همراه با 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار تعلق داشت.

Cover crops are considered as a support for sustainable cropping system. Hence, a field study was conducted to examine the effects of cover crops, tillage systems in combination with different nitrogen levels on certain soil properties and sorghum forage yield (cv. KFS3), at Research Farm University of Tehran, Karaj, during 2004-2005 growing season. Factorial–spilt plot arrangement based on randomized complete blocks design with three replications was applied. A combinations of tillage systems including reduced and conventional with nitrogen rates of 0, 75 and 150 kg ha-1 were assigned to whole plots with rye (Secale cereale) and hairy vetch (Vicia villosa) constituted the subplots. Effect of cover crop prior to sorghum planting was significant on soil bulk density, nitrogen and soil pH, but these effects were not significant on soil organic matter. The effect of tillage systems was only significant on soil pH after harvesting forage sorghum. Soil pH was lower in reduced tillage than conventional tillage. Tillage systems had no significant effect on yield of forage sorghum, but cover crops and nitrogen rates treatments significantly affected forage sorghum. The highest forage yields were obtained from rye and vetch cover crops along with 150 kg N ha-1.