تنوع زيستي سوسك‏هاي خانواده‏ي كارابيده در بوم‏‏نظام‏‏هاي زراعي شهرستان آزادشهر، استان گلستان

Biodiversity of carabidae beetles (Coleoptera: Carabidae) in agroecosystems of Azadshahr region, Golestan province, Northern Iran

سوسك‏هاي زميني (خانواده‏ي كارابيده) با داشتن بيش از چهل‏هزار گونه‏ي شناخته شده در دنيا، يكي از مهم‏ترين شكارگرهاي عمومي‏خوار در بوم‏نظام‏‏هاي كشاورزي به شمار مي‏روند. به دليل تغذيه‏ي اغلب اين سخت‏بالپوشان از آفات كشاورزي و بذرهاي علف‏هاي هرز، در اين مطالعه‏ تلاش گرديد تا تنوع‏ زيستي آن‏ها در بوم‏نظام‏‏هاي كشاورزي شهرستان آزادشهر در شرق استان گلستان مورد بررسي قرار گيرد. در اين پژوهش كه طي سال‏هاي 1388 و 1389 انجام گرفت، با استفاده از تله‏هاي گودالي جامعه‏ي سوسك‏هاي كارابيده در چند بوم‏نظام ‏زراعي مهم مورد ارزيابي قرار گرفت و تنوع زيستي آن‏ها با استفاده از دو شاخص شانون- ويور و معكوس شاخص سيمپسون محاسبه گرديد. سوسك‏هاي اين خانواده در مزارع منطقه از غناي گونه‏اي بالايي برخوردار بودند و تعداد 24، 22، 18، 18 و 12 عدد گونه به ترتيب از مزارع كلزا (Brassica napus L.)، گندم (Triticum aestivum L.)، گوجه‏فرنگي (Solanum lycopersicum L.)، باقلا (Vicia faba L.) و سويا (Glycine max L.) جمع‏آوري و شناسايي شدند. گونه‏هاي غالب در اين مزارع به ترتيب شاملHarpalus distinguendus (Duftschmid) ، Agonum dorsale (Pontoppidan)، Poecilus cupreus L. ، Agonum dorsale (Pontoppidan) و Harpalus rufipes (De Geer) بودند. در اين مزارع، مقدار شاخص شانون- ويور به ترتيب 16/2، 57/2، 81/1، 22/2 و 2 و مقدار شاخص سيمپسون به ترتيب 93/4، 09/10، 21/4، 16/6 و 12/6 محاسبه شد. بيشترين (85/0±1/7) و كمترين (12/0±45/0) ميانگين تعداد سوسك‏ها در هر تله به ترتيب در حاشيه‏ي مزارع كلزا و حاشيه‏ي مزارع سويا مشاهده گرديد.

Ground beetles (Family Carabidae) with more than 40,000 described species worldwide are one of the most important generalist predators in agroecosystems. Because of their habit of feeding on agricultural pests and weed seeds, in this study we tried to assess their biodiversity in agroecosystems of Azadshahr region, eastern Golestan province. Samples were collected for some main crops, using pitfall traps during 2009 and 2010 and two indices, including Simpsonʹs reciprocal index and Shannon-Weaver index were used to measure diversity and structure of the community. Results showed that there were a high species richness of ground beetles in this region and 24, 22, 18, 18 and 12 species were identified in rape seed, wheat, tomato, broad bean and soybean fields, respectively. Dominant species in these crops were Harpalus distinguendus Duftchmid, Agonum dorsale (Pontoppidan), Poecilus cupreus (L.), Agonum dorsale (Pontoppidan), and Harpalus rufipes (De Geer), respectively. The values of Shannon and Simpson indices in these ecosystems were 2.16, 2.57, 1.81, 2.22 and 2.00, and 4.93, 10.09, 4.21, 6.16 and 6.12, respectively. The highest (7.1±0.85) and the lowest (0.45±0.12) numbers of beetles were captured in margins of rape seed and soybean fields, respectively.