واكاوي نظريات استعماري نسبت به ماهيت دولت مدرن پهلوي دوم

An Inquiry Into the of Exploitation Views on the Second Pahlavi’s Modern State

نظريه پردازان و تحليل گران جامعه ايران ديدگاه‌هاي مختلفي نسبت به تشكيل دولت مدرن و تحول در كاركردهاي آن دولت در تاريخ معاصر ايران بخصوص دولت پهلوي دوم ارايه كرده‌اند. البته هركدام از اين نظريات در قالب‌هاي مختلف سنتي (تداوم دولت‌هاي كلاسيك)، تركيب‌گرا(تداخل ويژگي‌هاي جديد در ويژگي‌هاي سنتي دولت در ايران)، تطبيق‌گرا (بهره‌گيري از تجربه دولت مدرن در غرب براي دولت جديد در ايران) و برون‌گرا (تبيين ماهيت دولت پهلوي براساس استعمار و وابستگي) استفاده كرده‌اند. در قالب نظريه‌هاي برون‌گرا به نظريات مختلفي همچون دولت وابسته شاپور رواساني، دولت سلطه‌پذير گازيوروسكي، دولت استبداد شرقي، دولت شبه پيراموني جان فوران مي‌توان اشاره كرد. در اين نظريات مولفه هاي همچون سلطه‌پذيري نظام پهلوي دوم از غرب، وابستگي به آمريكا، نگرش ابزاري غرب به ايران، فقدان پايگاه اجتماعي دولت پهلوي دوم، نگرش امنيتي غرب به ايران، ناديده گرفتن تحولات اجتماعي و نيروهاي سياسي متعارض در ايران، استقلال بالاي دولت، نوسازي براساس الگوهاي غربي، توسعه نامتوازن، تحولات اقتصادي بر اساس خواسته‌ها و انتظارات غرب، بي‌تعادلي در جامعه، بي‌هويتي، جامعه بي‌طبقه، تفكيك دولت از جامعه (نگرش جزيره اي به دولت) درباره ماهيت دولت پهلوي دوم مورد تاكيد قرار گرفته‌اند.

One of the most important aspects of contemporary Iranian history has been the formation of modern state and its functional evolvement. In fact, one of the most important changes in the aftermath of Iranian constitutional revolution has been the changes in the nature, structure, and functions of government. That is why theorists and analysts of contemporary history express different views on Iranian governments and in particular on the governments during the reign of Pahlavi the second. These analysts use different approaches such as traditionalism, integrative, comparative and extraversions in their reflection on the government in Iran. Such studies include Ravasani ’s“ dependent governments” Gasiorowski’s “cliental governments”, Foran’s “oriental despotism”. These approaches apply the following concepts in their study of governments in Iran: clientalistic nature of Iranian governments, dependence on west, instrumental approach of the west toward Iran ignoring political forces, rivalry of political forces, classless society, the crisis of identity and consideration of Iran as an Island.