پديد آورندگان :
نوري پور سي سخت، جواد نويسنده دانشجوي كارشناسي ارشد دانشگاه صنعتي اصفهان , , احسان زاده ، پرويز نويسنده ,
كليدواژه :
آنتي اكسيدانت , پرولين , شاخص سطح برگ , كلروفيل , آبياري
چكيده فارسي :
اين تحقيق با هدف مطالعه تاثير شرايط مختلف رطوبتي بر رشد، محتواي كلروفيل، پرولين و آنتي اكسيدانت هاي برگ، عملكرد و اجزاي عملكرد ژنوتيپ هاي كنجد در سال زراعي 1388 با استفاده از كرت هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار انجام شد. سطوح تيمار آبياري بر اساس تبخير تجمعي از تشت تبخير كلاس A شامل سطح اول آبياري (75 ميليمتر تبخير)، سطح دوم (110 ميليمتر تبخير) و سطح سوم (145 ميليمتر تبخير) به عنوان فاكتور اصلي (به ترتيب نمايانگر شرايط شاهد، كمبود متوسط و كمبود شديد آب ) و چهار ژنوتيپ كنجد (اولتان، ناز تك شاخه، ورامين و يكتا) به عنوان فاكتور فرعي بود. غلظت كلروفيل، پرولين، آنتي اكسيدانت هاي كاتالاز (CAT) و اسكوربيك پر اكسيداز (APX)، شاخص سطح برگ در مرحله كپسول دهي، تعداد كپسول در بوته، تعداد دانه در كپسول، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، درصد روغن و عملكرد بيولوژيك اندازه گيري شدند. سطح اول آبياري با 53/2 و سطح سوم با 55/1 به ترتيب بيشترين و كمترين مقدار شاخص سطح برگ را داشتند. محدوديت رطوبت منجر به 48% درصد افزايش غلظت پرولين در برگ كنجد شد. در سطح دوم آبياري ميزان فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدانتي CAT (797/0) و APX (769/7) به ترتيب به ميزان 35% و 40% افزايش ولي در سطح سوم به ترتيب 29% و 11% نسبت به سطح اول كاهش يافت. در سطح اول آبياري تعداد كپسول در بوته (97/91)، دانه در كپسول (78/54) و عملكرد دانه (02/1481 كيلوگرم در هكتار) به ترتيب 44%، 14% و 28% درصد نسبت به سطح سوم بيشتر بود. سطح سوم آبياري كمترين عملكرد بيولوژيك (4/5890 كيلوگرم در هكتار) و سطح اول بيشترين عملكرد بيولوژيك (4/7397 كيلوگرم در هكتار) را داشتند. به طور كلي مي توان چنين نتيجه گيري نمود كه ضمن آنكه كمبود شديد آب رشد و عملكرد دانه كنجد را به طور جدي كاهش مي دهد، اين كاهش ظاهراً بيش از آنكه در اثر عواملي نظير غلظت كلروفيل باشد ناشي از كاهش سطوح فتوسنتز كننده مي باشد. با وجود اينكه آنزيم هاي آنتي اكسيدانتCAT و APX توسط گياه و بافت هاي تنش ديده به صورت توام توليد مي شوند به نظر مي رسد آنزيم هاي اخير نقش دفاعي مهمي را تحت شرايط كم آبي شديد ايفا نمي كنند.
چكيده لاتين :
Water deficit stress is the most important environmental constraint for growth, yield and productivity of crops, including the oil seed crops. This study was aimed at studying the influence of differing irrigation régimes on growth, chlorophyll , proline and some antioxidants content along with grain yield, yield components and oil content of sesame genotypes using a 4-replicate split plot randomized complete block design at Shervedan Research Farm, Isfahan University of Technology, Iran in 2009. Irrigation levels based on evaporation from a standard class-A pan served as main plots and included I1 as control (75 mm), I2 as moderate stress (110 mm) and I3 as severe stress (145 mm). Four sesame genotypes served as sub plots and included Oltan, Naz-Takshakheh, Varamin and Yekta. Leaf chlorophyll, proline, catalase (CAT) and ascorbate peroxidase (APX) antioxidant content, leaf area index (LAI) at pod formation, pod/plant, seed/pod, 1000-seed weight, grain and biological yield and oil percent were measured. The I1 and I3 irrigation levels produced the greatest (2.53) and smallest LAI, respectively. I1 level of irrigation out yielded the I3 level in terms of pod/plant, seed/pod and grain yield by 44% (91.97), 14% (54.78) and 28%(1481.02 kgha-1), respectively. I1 and I3 levels of irrigation indicated the greatest (7397.4 kgha-1) and smallest (5890.4 kgha-1) biological yield, respectively. I2 level of irrigation led to 35% and 40% increase in CAT and APX but I3 decrease the activity of the latter enzymes by 29% and 11% respectively, compared to the I1 level of irrigation. It could be concluded that severe water deficit decreases grain yield and growth of sesame genotypes, and the reduction is mainly due to the photosynthetic surfaces, rather than chlorophyll concentration. It seems that CAT and APX play significant antioxidative roles under moderate water deficit, but they cannot play such a role when sesame genotypes are severely stressed.
