تنوع ژنتيكي جمعيت‌هاي گونه Onobrychis caput-galli در ايران بر اساس ويژگي‌هاي مورفولوژيكي

Genetic Variation of Onobrychis caput-galli Populations Based on Morphological Characteristics in Iran

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي گونه يك ساله Onobrychis caput-galli،دوازده جمعيت موجود در بانك ژن گياهي ملي ايران در مزرعه تحقيقاتي موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 89-1388 براساس صفات مورفولوژيك مورد ارزيابي قرار گرفتند. تجزيه واريانس داده‌ها اختلاف معني‌داري را بين جمعيت ها (p < 0.01) از نظر كليه صفات مورد مطالعه نشان داد كه بيانگر وجود تنوع ژنتيكي بين جمعيت‌هاي مورد مطالعه است. مقايسه ميانگين صفات نيز نشان داد كه بيشترين اختلاف فنوتيپي ميان جمعيت‌ها مربوط به صفت وزن نيام بود. همچنين جمعيت شماره 10 (TN-412) داراي بيشترين وزن صد نيام (39/1 گرم)، وزن صد دانه (65/0 گرم)، عرض برگچه انتهايي (37/0سانتي‌متر) و عرض برگچه جانبي (5/0 سانتي‌متر) بود. برآورد ضرايب همبستگي فنوتيپي نشان داد كه بيشترين همبستگي مثبت و معني‌دار با وزن صد نيام، متعلق به عرض برگچه جانبي (**84/0) بود. تجزيه خوشه‌اي به روش حداقل واريانس وارد براي صفات كمي، جمعيت‌هاي مورد مطالعه را در سه گروه قرار داد جمعيت شماره 10 از نظر صفات ارتفاع گياه در 50 % گلدهي، تعداد برگچه در هر برگ، طول دمگل‌آذين، وزن صد نيام، وزن صد دانه، طول برگچه انتهايي، عرض برگچه انتهايي، طول برگچه جانبي و عرض برگچه جانبي از ساير جمعيت‌ها متمايز و در يك گروه مجزا قرار گرفت و ساير جمعيت‌ها نيز در دو گروه ديگر طبقه‌بندي شدند كه مي‌توانند منبع ژنتيكي با ارزشي براي تحقيقات به‌نژادي باشند.

In order to investigate the genetic variation of annual species of Onobrychis caput-galli, twelve populations from National Plant Gene Bank of Iran, were evaluated based on morphological characteristics using a randomomized complete block design with three replications in the experimental field of Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran. During 2010-2011. The results of ANOVA showed that the populations had significant differences for all the studied traits (p < 0.01), indicating high genetic variation among the populations. Mean comparisons showed that the most phenotypic differences among the populations were related to pod weight trait. Population no. 10 (TN-412) had the highest 100 pod weight (1.39g), 100 seed weight (0.65g), terminal leaflet width (0.37cm) and lateral leaflet width (0.50cm). Lateral leaflet width trait had the highest positive and significant correlation with 100 pod weight (0.84**). Cluster analysis using Ward method, classified populations into three clusters. Population no. 10 was differentiated from other clusters in aspect of plant height at 50% flowering, number of leaflets per leaf, peduncle length, 100 pod weight, 100 seed weight, terminal leaflet length, terminal leaflet width, lateral leaflet length and lateral leaflet width traits, and other populations that can be valuable sources for breeding programs, were located in two groups.