مقايسه غلظت فلورايد آب آشاميدني شهرستان اسلام‌‌آباد غرب با مقادير استاندارد

فلورايد يك عنصر طبيعي است كه به‌علت فوايدي كه براي ميناي دندان دارد، در تغذيه انساني حايز اهميت است و براي اولين‌بار در‌ سال 1997، مقدار دريافت كافي آن تعيين شد ‌(1). مكانيسم فوايد ذكرشده براي فلورايد در سلامت دندان به دو صورت است: اولاً اين عنصر در ساختمان مشبك نمك‌هاي فسفات كلسيم دندان مانند هيدروكسي‌آپاتيت دندان، جايگزين گروه هيدروكسيل مي‌شود و فلورو‌آپاتيت را تشكيل مي‌دهد كه سخت‌تر است و كم‌تر برداشت مي‌شود (2). ثانياً فلورايد به‌عنوان يك عامل ضد‌ميكروب و مهار‌كننده آنزيمي در حفره ‌دهاني عمل مي‌نمايد (1). عمده‌ترين منابع غذايي فلورايد عبارتند از آب آشاميدني، غذاهاي فرآيند‌شده كه با آب ‌فلوريده تهيه شده‌اند، چاي و غذاهاي دريايي (1 و 2). با استناد به فرم گزارش مشكلات اولويت‌دار بهداشتي كه به نامه شماره 1337/12ف، مورخ 7/12/1389 ضميمه و از مركز بهداشت شهرستان اسلام‌آباد‌غرب به معاونت امور‌ بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي كرمانشاه ارسال گرديده‌است، بالا‌بودن شاخص ميزان پوسيدگي دندان در بين دانش‌آموزان، يكي از 5 مشكل اولويت‌دار شهرستان اسلام‌آباد غرب مي‌باشد (3). مطابق آخرين ويرايش استاندارد ملي شماره 1053 با عنوان "آب آشاميدني" (4) و نيز استاندارد سازمان بهداشت جهاني در مورد آب آشاميدني (2)، حداقل مقدار فلور آب 5/0 و حداكثر آن 1 ميلي‌گرم در ليتر ذكر شده‌است. با توجه به ارتباط بين ميزان فلورايد آب و سلامت دندان در مطالعات قبلي (5)، در اين بررسي، مقدار فلورايد 200 نمونه آب آشاميدني از نقاط مختلف شهري و روستايي شهرستان اسلام‌آباد غرب كه به‌منظور كنترل مستمر طي سال‌هاي 89-1380 در آزمايشگاه آب مركز بهداشت استان كرمانشاه مورد آزمون قرار گرفته ‌بود (بر اساس استاندارد ملي 1053) استخراج و با نرم‌افزار آماري SPSS نگارش 16 تجزيه و تحليل گرديد. لازم به ذكر است كه نتايج آزمايش‌ها از مركز بهداشت استان به مركز بهداشت شهرستان، كتباً گزارش شده‌است. نتايج مطالعه نشان داد كه ميانگين فلورايد آب شهرستان در دهه گذشته 32/0 ميلي‌گرم در ليتر و دامنه غلظت آن از 9/0-0 متغير بوده است. بر اساس استاندارد ملي 1053 و نيز استاندارد سازمان بهداشت جهاني براي آب آشاميدني، فقط 5/19 درصد نمونه‌ها استاندارد و 5/80 درصد آن‌ها غير‌استاندارد (كم‌تر از 5/0 ميلي‌گرم در ليتر) بودند. بنابر‌اين مي‌توان گفت: اگر علت اصلي پوسيدگي دندان در بين دانش‌آموزان، پايين بودن ميزان فلورايد آب آشاميدني نباشد، بي‌شك يكي از علل اصلي و زمينه‌ساز مشكلات دندان در اين شهرستان است. پيشنهاد مي‌گردد وزارت بهداشت و نيز معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي كرمانشاه جهت مرتفع نمودن اين مشكل (پايين بودن فلورايد آب آشاميدني) و مشكلات بعدي ناشي از آن (پوسيدگي دندان)، بودجه و امكانات بيشتري اختصاص دهند تا مركز بهداشت شهرستان بتواند در مدارس اسلام‌آباد، اقدامات مداخله‌اي لازم از قبيل وانيش رزين فلورايد، تامين دهان‌شويه، فلورايد درماني و گذاشتن شيارپوش را انجام دهد. همچنين مركز بهداشت جهت فلورينه كردن آب شهرستان، تدابير لازم را اتخاذ نمايد.