امكان‌سنجي فنّي بهره‌گيري از نرم‌افزار گرين استون براي ايجاد و توسعه كتابخانه‌هاي ديجيتالي در ايران

Technical Assessment of Greenstone toward Development of Digital Libraries in Iran

كتابخانه ديجيتالي از جمله مهمترين ارمغان هاي وب براي كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني است. يكي از موانع عمده عدم حضور كارآمد كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني داخل كشور در وب، فقدان نرم‌افزارهاي كتابخانه ديجيتال است. وجود يك نرم‌افزار مناسب، بخش بزرگي از موانع و مشكلات مربوط به فرايند راه‌اندازي كتابخانه ديجيتال از جمله ذخيره‌سازي، مديريت، سازماندهي، دسترس‌پذيري، و بازيابي اطلاعات را مرتفع خواهد كرد. هدف كلي طرح حاضر، بررسي امكان بهره‌گيري از نرم‌افزار هاي كد منبع باز با مطالعه موردي نرم افزار گرين استون براي راه اندازي كتابخانه‌هاي ديجيتال در ايران است. اين پژوهش، به‌روش پيمايش كتابخانه اي و با استفاده از سياهه وارسي 9 طيفي در دو مرحله انجام شد. دو گروه از متخصصان علوم كتابداري و اطلاع-رساني و علوم كامپيوتر در مرحله اول، و سه گروه كاربري با مدارك دكتري و كارشناسي ارشد و كارشناسي در مرحله دوم، جامعه پژوهش را تشكيل مي‌دادند. يافته ها نشان داد كه تفاوت معني‌داري بين نظرات دو گروه از متخصصان در مورد قابليت‌ها و امكانات نرم‌افزار گرين استون وجود ندارد. از طرفي، براساس نقطه نظرات سه گروه كاربري مشخص شد كه قابليت‌ها و امكانات نرم‌افزار گرين استون در سطح مناسبي است. مهمترين باگ‌هاي نرم‌افزاري و مشكلاتي كه در راستاي پردازش زبان فارسي در نرم‌افزار يافت شد عبارتند از: نظم الفبايي ناقص براي چهار حرف فارسي (پ، چ، ژ، گ)، عدم پشتيباني از حروف فارسي در برخي از بخش‌هاي مختلف نرم‌افزار نظير ايجاد نمايه توانمند كوييك و درنهايت، رابط‌كاربر به‌نسبت ضعيف از لحاظ بصري و محتوايي.

Lack of integrated software is serious obstacle toward the development of digital libraries in Iran. Considering the problem, this research focused on Greenstone digital library software (GDLS) to investigate its technical capabilities toward creating and managing digital collections in Iranian libraries. The study was conducted through evaluation research using a 9-spectrums checklist in two phases. In the first stage, experts from library and information science and computer science and in second stage, three user groups (with PhD, MA and BA degrees) completed the checklist against capabilities of GDLS. Findings indicated that, there was no significant difference between two groups of specialist about capabilities of GDLS. Analyzing three user groups also approved GDLS competencies at this respect. There were some technical errors and bugs that experts proposed to be corrected toward best fitness of GDLS to Iranian collections.