طراحي و ساخت نرم افزار هوشمند سلامت مادران باردار در معرض خطر

سالانه تقريباً 6 ميليون زن در جهان به‌دليل عوارض بارداري و زايمان، جان خود را از دست مي‌دهند كه بيش از 99 درصد از اين مرگ‌ها در كشورهاي درحال‌توسعه اتفاق مي‌افتد (1). همچنين بيش از 60 ميليون زن نيز كه از مرگ نجات مي‌يابند از عوارض بارداري و زايمان رنج مي‌برند (2). حاملگي و زايمان، علت اصلي مرگ 33-25 درصد زنان 44-15 ساله بوده و حداقل 18 درصد بار بيماري‌هاي اين گروه سني زنان را به خود اختصاص مي‌دهد (1). اين موضوع تا حد زيادي پيامد مراقبت‌هاي ضعيف دوران بارداري و عدم شناسايي به‌موقع حاملگي‌هاي پرخطر مي‌باشد (2 و 3)، از اين‌رو ارتقا كيفيت مراقبت‌هاي دوران بارداري، نقشي اساسي در تامين سلامت مادر خواهد داشت (4). در حال حاضر در كشور، مراقبت‌هاي دوران بارداري توسط پزشكان و ماماها و با ثبت در فرم‌هاي كاغذي در پرونده افراد صورت مي‌گيرد كه اين امر مي‌تواند تحت تاثير علم، تجربه و وضعيت روحي فرد مراقبت‌كننده قرار گيرد. بنابراين امكان عدم تشخيص به‌موقع حاملگي‌هاي پرخطر وجود دارد (5). استفاده از فناوري‌هاي نوين در بهبود كيفيت مراقبت‌هاي سلامت، نقشي اساسي دارد و در واقع فناوري به‌عنوان يك تسهيل‌گر براي دستيابي به اهداف بخش سلامت مطرح شده است. اين مطالعه در پي طراحي نرم‌افزاري بود كه قابليت انجام مراقبت‌هاي دوران بارداري و تشخيص حاملگي‌هاي پرخطر را براي كاربر آسان‌تر سازد. مراحل اجراي طرح به‌صورت ذيل طراحي و اجرا شد: الف) مطالعه و شناسايي روند كار در حيطه مراقبت‌هاي مادران باردار و تهيه فرم‌هاي مربوطه، ب) مشاوره با متخصصان و كارشناسان ذيربط، پ) طراحي نرم‌افزار با توجه به اطلاعات به‌دست‌آمده طي مراحل قبل با كمك برنامه دلفي و بانك اطلاعاتي SQL Server و ت) مشاوره مجدد با كارشناسان مربوط و بررسي نرم‌افزار و دريافت نظرات اصلاحي و نهايي كردن نرم‌افزار. لازم به ذكر است نرم‌افزار مذكور مورد تاييد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي بوده و نتيجه‌گيري از تست نرم‌افزار در دو مركز بهداشتي درماني استان كرمانشاه از نظر دقت، سرعت و رضايت‌مندي كاربران مطلوب بود. اين نرم‌افزار داراي ويژگي‌ها و قابليت‌هاي متعددي مانند قابليت هشدار روزانه در مورد اقدام مورد نياز براي مادران باردار، پزشك و ماما، هشدار عدم تحويل پسخوراند توسط مادر باردار، عدم نيازحفظ كردن دستورالعمل‌هاي پيچيده بوكلت چارت، قابليت هشدار در مورد زمان مراجعه بعدي مادر توسط تلفن گويا و SMS، دارا بودن سطوح دسترسي به‌منظور محرمانه بودن اطلاعات، دارا بودن ساعت هوشمند جهت مراقبت و گزارش دقيق براي پايش‌كنندگان و بازرسين مربوطه، دارا بودن بخش گزارش‌گيري، قابليت جستجو از بانك اطلاعاتي براي يافتن بيمار طبق اولويت حروف، شماره الكترونيك، كد ملي يا شماره خانوار و دارا بودن بخش دفتر يادداشت هوشمند با دو نوع عملكرد ثبت مراقبات مورد نياز براي مراجعه بعدي و تنظيم هشدارهاي هوشمند بر اساس نياز بود. در صورت تغييرات احتمالي در محتويات دستوالعمل‌هاي كشوري، امكان تغيير و ويرايش برنامه نرم‌افزار توسط مدير سيستم و بدون نياز به برنامه‌نويس نرم‌افزار فراهم است. با توجه به اهميت بالاي مراقبت‌هاي دوران بارداري براي سلامت مادر و همچنين تاثير آن بر سلامت آتي نوزاد، نرم‌افزار هوشمند سلامت مادران باردار مي‌تواند كاربرد موثري در جهت افزايش كيفيت خدمات ارايه‌شده داشته باشد.