اثر تاريخ كاشت بر عملكرد و اجزا عملكرد دانه لاين‌هاي اميدبخش ارزن دم روباهي (Setaria italica)

Effect of Sowing Date on Grain Yield and Yield Components of Foxtail Millet (Setaria italica) Promising Lines

به منظور تعيين مناسبترين تاريخ كاشت جهت دستيابي به حداكثر عملكرد دانه و علوفه لاين‌هاي اميدبخش ارزن دم روباهي اين تحقيق بصورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در سه تكرار و به مدت دو سال (1387 و 1388) در ايستگاه تحقيقات كشاورزي بيرجند انجام شد. تاريخ‌هاي كاشت شامل اول خرداد، 15خرداد، اول تير و 15تير به عنوان كرت‌هاي اصلي و پنج لاين اميدبخش ارزن دم روباهي KFM14، KFM7، KFM5، KFM15 و KFM20 در كرت‌‌هاي فرعي قرار گرفتند. در طول فصل زراعي يادداشت‌برداري‌هاي لازم از قبيل تعداد پنجه در بوته، تعداد برگ در بوته، ارتفاع گياه، طول پانيكول، قطر ساقه، تعداد دانه در پانيكول، وزن هزار دانه و عملكرد دانه و علوفه انجام شد. نتايج نشان داد كه عملكرد دانه در تاريخ‌هاي كاشت دوم وسوم به ترتيب باميانگين 3/4 و 6/4 تن در هكتار نسبت به سايرتاريخ‌هاي كاشت بيشتر بود. عملكرد علوفه تر در تاريخ كاشت اول با ميانگين 6/25 تن در هكتار نسبت به ساير تاريخ‌هاي كاشت بيشتر بود. عملكرد علوفه خشك نيز در تاريخ كاشت چهارم و اول بالاتر از تاريخ كاشت دوم وسوم بود. لاين KFM5 با ميانگين عملكرد دانه 9/4 و عملكرد علوفه تر 7/24 تن در هكتار نسبت به ساير ارقام برتري داشت. بالاترين عملكرد علوفه خشك از لاين اميدبخش KFM15 در تاريخ كاشت اول بدست آمد.

To determine the most suitable sowing date for obtaining the maximum forage and grain yield of promising lines of Foxtail Millet this research was carried out as split-plot arrangement in randomized complete block design with three replications in 2008 and 2009 growing seasons in Birjand research field station, Birjand, Iran. Sowing dates; 22 May, 05 June, 22 June and 06 July were assigned to main plots and five Foxtail Millet promising lines were randomized in sub-plots. Tiller number plant-1, leaf number plant-1, plant height, panicle length, stem diameter, grain number panicle-1, 1000 grain weight, grain yield and forage yield were measured and recorded. Results indicated that grain yield was greater in second and third sowing dates with 4.3 and 4.6 tons ha-1, respectively. Fresh forage yield in the first sowing date with 25.6 tons ha-1 was the highest among the sowing dates. Dry forage yield was also greater in the fourth and first sowing dates as compared with the second and third sowing dates. KFM5 promising line with 4.9 tons ha-1 grain yield and 24.7 tons ha-1 fresh forage yield performed superior in comparison with other promising lines. The highest dry forage yield was obtained from KFM15 in the first sowing dates.