پاسخ كارايي نيتروژن و فسفر ذرت علوفه‌اي (Zea mays L.) به سطوح مختلف كود اوره و مرغي در شرايط تنش خشكي كوتاه‌مدت

The response of N and P efficiency in forage maize to different urea and broiler litter levels under short-term drought stress conditions

دسترسي به آب و عناصر غذايي دو عامل اصلي توليد ذرت علوفه‌اي (Zea mays L.) در مناطق خشك و نيمه‌خشك محسوب مي‌شوند، ولي اثر سطوح مختلف نيتروژن از منبع كودهاي آلي و شيميايي بر كارايي عناصر (به ويژه نيتروژن و فسفر) در شرايط تنش خشكي بخوبي مشخص نشده است. بنابراين با هدف تعيين اثر كودهاي اوره و مرغي و تنش خشكي كوتاه‌مدت در ذرت (سينگل‌كراس 704) بر كارايي نيتروژن و فسفر، آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي شهركرد در سال زراعي 88-1387 به اجرا درآمد. تيمارها شامل چهار سطح نيتروژن (صفر، 100، 200 و 300 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) از منابع كود مرغي و اوره و دو رژيم آبياري (آبياري كامل و قطع آبياري در مرحله ظهور گل‌تاجي به مدت دو هفته) بودند. نتايج نشان داد كه كارايي نيتروژن و فسفر بين رژيم‌هاي آبياري اختلاف معني‌داري نداشت. اثر تيمار كودي بر كارايي زراعي نيتروژن، كارايي فيزيولوژيك نيتروژن، كارايي زراعي فسفر و ماده خشك اندام‌هاي هوايي معني‌دار بود، ولي كارايي بازيافت نيتروژن و فسفر و كارايي فيزيولوژيك فسفر از لحاظ آماري تحت تاثير كوددهي قرار نگرفت. سطح 300 كيلوگرم در هكتار نيتروژن از منبع كود مرغي داراي بيشترين ماده خشك اندام هوايي (32289 كيلوگرم در هكتار) و كارايي زراعي نيتروژن (7/62 كيلوگرم بر كيلوگرم) بود، ولي كارايي آن با سطوح مختلف نيتروژن از منبع اوره اختلاف معني‌داري داشت. بيشترين كارايي فيزيولوژيك نيتروژن و فسفر (به ترتيب 141 و 114 كيلوگرم بر كيلوگرم) با مصرف 100 كيلوگرم در هكتار نيتروژن از منبع كود مرغي بدست آمد و اختلاف آن با سطوح مختلف نيتروژن از منبع كود اوره معني‌دار بود. بطور كلي، كارايي زراعي و فيزيولوژيك نيتروژن و كارايي زراعي فسفر در شرايط استفاده از كود مرغي بالاتر از كود اوره بود و تنش كوتاه‌مدت آب در مرحله ظهور گل‌تاجي پاسخ كارايي عناصر را به مقادير و منابع كودي تحت تاثير قرار نداد.

Water and nutrient availability are two major constraints to forage maize production in arid and semi-arid areas; however, the effect of different N levels from organic and inorganic sources on nutrient (i.e., N and P) efficiency under drought stress conditions is not well known for maize faming. Thus, a field study was conducted with the objective of determining the effect of N fertilization and drought stress on N and P efficiencies in maize (cv. SC 704) crop. The experimental setting consisted of four rates of N application (0, 100, 200 and 300 kg.ha?1 N) as urea and broiler litter and two irrigation regimes (full irrigation and irrigation stop at tasseling stage lasted only for two weeks) that carried out at the Research Station of Agricultural Faculty, Shahrekord, Iran, during 2008-2009. Results indicated that no significant difference in N and P efficiencies between the two irrigation regimes. Although the effects of fertilizer treatments on N agronomic efficiency, N physiological efficiency, P agronomic efficiency and aboveground dry matter were significant, but N and P recovery efficiencies and P physiological efficiency were not significantly affected by N treatments. The highest aboveground dry matter (32289 kg ha-1) and N agronomic efficiency (62.7 kg.kg-1) were observed with 300 kg.ha-1 N from broiler litter, but this efficiency did not differ from all urea N levels. The application of 100 kg.ha-1 N from broiler litter resulted in the greatest N and P physiological efficiencies (141 and 114 kg.kg-1, respectively) and these efficiencies were significantly different from all urea N levels. It is concluded that broiler litter application have had higher N agronomic and physiological efficiencies than urea application, and that short-term drought stress at tasseling stage apparently does not have an influence on the response of nutrient efficiencies to different N rates and sources.