بررسي مقايسه‌اي ابعاد آگاهي‌هاي فراشناختي دانش‌آموزان دوره راهنمايي تحصيلي

A comparative study of guidance school students’ metacognitive awareness dimensions

يكي از عوامل تبيين پيشرفت تحصيلي دانش‌آموزان، آگاهي‌هاي فراشناختي است. منظور از فراشناخت، آگاهي فرد از فرايندهاي شناختي و كنترل و تنظيم شناخت خود است. پژوهش حاضر به بررسي مقايسه‌اي ابعاد آگاهي‌هاي فراشناختي دانش‌آموزان دوره راهنمايي از لحاظ پايه تحصيلي، جنسيت، نوع مدرسه و ناحيه آموزشي مي‌پردازد. جامعه آماري، كليه دانش‌آموزان دوره راهنمايي تحصيلي مدارس شهر شيراز به تعداد 65339 بود كه از آن ميان، به روش تصادفي خوشه‌اي مرحله‌اي، تعداد 551 نفر به عنوان نمونه آماري انتخاب شدند. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسش‌نامه آگاهي‌هاي فراشناختي(M.A.I) استفاده شد. يافته‌ها نشان داد كه دانش‌آموزان در كل داراي ميانگين78/3 از 5 هستند. نتايج در مورد مولفه‌هاي فرعي آگاهي‌هاي فراشناختي نشان داد كه ميانگين دانش فراشناختي دانش‌آموزان (83/3) از ميانگين كنترل فراشناختي (74/3) آنان بيشتر است. بين آگاهي‌هاي فراشناختي دانش‌آموزان با توجه به جنسيت و ناحيه آموزشي، تفاوت معنادار وجود داشت. در برخي از مولفه‌هاي آگاهي فراشناختي، با توجه به نوع مدرسه، تفاوت معنا‌دار مشاهده گرديد، اما بين آگاهي‌هاي فراشناختي دانش‌آموزان بر حسب پايه‌هاي تحصيلي، تفاوت معنا‌دار نبود. با توجه به اهميت آگاهي‌هاي فراشناختي براي موفقيت تحصيلي، اهتمام برنامه‌ريزان و مولفان كتب درسي به آگاهي‌هاي فراشناختي، ضروري به نظر مي‌رسد.

Metacognitive awareness is the effective factor for academic achievement. The aim of this study was to compare students’ metacognitive awareness dimensions according to grades, gender, type of school and educational district. The research population was 65339 guidance school students­ in Shiraz city. 551 cases were selected as research sample by cluster sampling method. To collect the required data, Metacognitive Awareness Inventory (M.A.I) was used. Results showed that students’ average scores of metacognitive awareness were 3/78. Also, metacognitive knowledge (3/83) was more than metacognitive control (3/74). With regard to gender, there were significant differences between males and females. In some metacognitive awareness components (Evaluation, monitoring, revising) according to type of school, the differences were significant, but considering students’ grade, the differences were not significant. Due to the importance of metacognitive awareness for academic achievement, it is necessary for textbook planners and writers to pay special attention to metacognitive awareness.