مولفه‌هاي روشنفكري در انديشه اجتماعي سيدجمال‌الدين اسد‌آبادي

Elements of Intellectualism in Seyyed Jamaloddin Asadabadiʹʹs Social Thoughts

اين مقاله درصدد است تا علاوه بر بررسي آرا و انديشه‌هاي اجتماعي سيدجمال‌الدين اسدآبادي، ثابت كند كه وي به عنوان يكي از پيشگامان جريان روشنفكري در ميان حوزويان بوده است؛ ايشان نسبت به ايديولوژي‌ها، نهضت‌ها، مكاتب فلسفي غرب، جغرافياي جهان و دگرگوني‌هاي اجتماعي جهان معاصر خود شناخت خوبي داشته و درباره آنها از ديدگاه يك عالم اسلامي روشنفكر ابراز عقيده كرده است. پس مي‌توان مولفه‌ها و شاخص‌هاي اصلي روشنفكري وي را چنين برشمرد: اصلاح‌گرايي در انديشه و معرفت ديني، توجه به اجتهاد، توسعه جهاني، تقريب مذاهب اسلامي، تجدد‌گرايي، تكامل‌گرايي اجتماعي، ملي‌گرايي، قانون‌گرايي، باور به آزادي اجتماعي، نگرش انتقادي به وضع موجود و عقل‌گروي.

In addition to verification of Sayyid Jamal a-Din Asadabadiʹs social thoughts and views, the author of the present paper tries to prove that Sayyid Jamal a-Din Asadabadi has been a pioneer of intellectual movement among the Islamic seminary students. He holds that Sayyid Jamal a-Din Asadabadi had a good knowledge of ideologies, movements, philosophical school of thought in the West, world geography, and social changes of the contemporary world and viewed them from the viewpoint of an intellectual Islamic scholar. He then makes a list of Sayyid Jamal a-Din Asadabadiʹs intellectual elements. They are as follows: reform in religious thought, deliberation on Ijtihad, world development, approximation of Islamic sects, modernism, social developmentalism, nationalism, rule of law, belief in social freedom, critical view of current situation, and rationalism.