برآورد مقدار رسوب به‌دست آمده از جاده‌هاي جنگلي به كمك SEDMODL

Estimation of Sediment Yield from Forest Roads Using SEDMODL

جاده‌هاي جنگلي امكان دسترسي، خروج چوب، حفاظت، جنگل‌كاري و تفرج را فراهم مي‌كنند. احداث جاده‌هاي جنگلي باعث حذف درختان و پوشش گياهي و آسيب به ساختمان خاك در مناطق جنگلي شده كه اين امر باعث افزايش ميزان توليد رسوب در جاده‌هاي جنگلي مي‌شود. افزايش ميزان رسوب ورودي به رودخانه‌ها باعث ايجاد خسارات جبران‌ناپذيري به كيفيت آب و زندگي موجودات آبزي مي‌شود. امروزه مدل‌هاي مختلفي براي پيش‌بيني ميزان رسوب‌دهي وجود دارد كه مي‌توانند به كارشناسان براي پيش‌بيني ميزان توليد رسوب در جاده‌هاي جنگلي كمك كنند. در اين مطالعه از مدل پيش‌بيني توليد رسوب SEDMODL، براي تخمين ميزان متوسط ساليانه توليد رسوب در جاده‌هاي جنگلي استفاده شد. به اين منظور 2260 متر از جاده‌هاي پارسل‌هاي 26، 27 و 33 از سري 1 جنگل‌هاي دارابكلا انتخاب شد. سپس فاكتورهايي مانند طول جاده، عرض جاده، ميزان توليد رسوب با توجه به وضعيت زمين‌شناسي، فاكتور مربوط به سطح جاده، فاكتور ترافيك، شيب طولي جاده، بارندگي و فاكتور انتقال رسوب با استفاده از نقشه‌هاي GIS (لايه‌هاي جاده، رودخانه، آبراهه، زمين‌شناسي، خاكشناسي و توپوگرافي)، اطلاعات موجود در كتابچه طرح جنگل‌داري منطقه و بازديد زميني محاسبه شد. نتايج استفاده از مدل بالا در پيش‌بيني ميزان توليد رسوب جاده‌هاي منطقه نشان داد كه ميزان توليد رسوب در جاده‌هاي منطقه 514/77 تن در سال مي‌باشد، با توجه به فاكتور انتقال رسوب، ميزان 175/13 تن در سال از آن به آبراهه‌ها و رودخانه‌ها وارد مي‌شود. همچنين ساير نتايج نشان داد كه فاكتورهاي شيب، فاصله جاده از آبراهه، ارتفاع ديواره خاك‌برداري موثرترين فاكتورها براي توليد رسوب و انتقال آن به آبراهه مي‌باشند.

Forest roads are constructed to access forest interior, wood extraction, conservation, afforestation and recreation. In forest road construction project, the trees and vegetation cover are removed and the soil structures are damaged. So, this causes to increase sediment production in forest roads. Increasing of the yield of sediment to river can damage water quality and aquatic ecosystem. Nowadays, there are different models for prediction of sediment yield and this can be helpful for researchers to predict amount of sediment production in forest roads. In this research, SEDMODL was used to estimate mean of annual production of sediment in forest roads. A road with a length of 2260 meter which is located in compartments of 26, 27 and 32 of Darabkola forests was selected. Then, the road length, road width, production rate of sediment with considering geology condition, road surface factor, traffic factor, longitudinal slope, rainfall and sediment delivery factor were calculated using GIS maps, forest management plan handbook and field survey. Results showed that the production rate of sediment in roads was 77.514 ton per year and of this value, 13.175 ton per year is imported to stream canals and rivers. Besides, the slope, distance of road to stream canals and cut slope height were the most important factors in sediment production and delivery to stream canals.