بررسي تغييرات مراحل فنولوژيكي و عملكرد دانه ژنوتيپ هاي متوسط رس گندم در اثر درجه – روز رشد تجمعي (GDD) متفاوت در شرايط آب و هوايي اهواز

Investigation of Phonological Stages and Grain Yield of Mid Maturity Wheat Genotypes in Response to Different Growth Degree – Day (GDD) accumulation in Ahvaz Climate

به منظور بررسي تغييرات مراحل فنولوژيكي و عملكرد دانه ژنوتيپ هاي متوسط رس گندم در اثر درجه - روز رشد تجمعي (GDD) متفاوت اين تحقيق در سال زراعي 88-1387 بصورت آزمايش كرت هاي خرد شده درقالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با‌ سه تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي اهواز اجرا شد. عامل اصلي تيمارهاي تاريخ كاشت شامل سه تاريخ كاشت 20 آبان ماه، 30 آبان ماه، 10 آذر ماه و عامل فرعي ده ژنوتيپ متوسط رس گندم (ژنوتيپ هاي گندم نان شامل رقم چمران و لاينهاي 18-80-S، 3-83-S ، 4-83-S،14-84-S ، 3-83-SS و ژنوتيپ هاي گندم دوروم شامل 15-79-D،12-86-DH، 15-86-DH و 17-86-DH) بودند. نتايج نشان داد اثر تاريخ كاشت برGDD تجمعي از كاشت تا آبستني، ظهور سنبله،گرده افشاني و رسيدگي كامل معني دار بود. تفاوت ژنوتيپ ها و اثر برهمكنش تاريخ كاشت و ژنوتيپ از نظر اين صفات معني دار بود. بيشترين GDD تجمعي از كاشت تا مراحل مختلف رشد به تاريخ كاشت 20 آبان و كمترين آن به تاريخ كاشت 30 آبان تعلق داشت. اثر تاريخ كاشت بر عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيكي و شاخص برداشت معني دار بود. بيشترين عملكرد دانه با ميانگين 5260 كيلوگرم در هكتار به تاريخ كاشت 20 آبان ماه تعلق داشت. در بين ژنوتيپ ها نيز لاين 15-86-DH با ميانگين 5411 كيلوگرم در هكتار بيشترين ميزان عملكرد دانه را به خود اختصاص داد. در بررسي اثر برهمكنش تاريخ كاشت و ژنوتيپ، لاين 15-86-DH در تاريخ كاشت اول با ميانگين 5739 كيلوگرم در هكتار از بيشترين عملكرد دانه برخوردار بود. با توجه به همبستگي معني دار عملكرد دانه با درجه - روز رشد تجمعي، بنظر مي رسد تنظيم تاريخ كاشت براي دريافت واحد حرارتي براي تكميل مراحل رشد و نمو از اهميت ويژه اي برخوردار است.

In order to study the phonological stages and grain yield of mid maturity wheat genotypes in response to different growth degree – day (GDD) accumulation, this field research was carried out in split plots experiment using randomized complete blocks design with three repetitions at Agricultural Research Station in Ahvaz in 2008-2009 cropping season. Main plot was consisted of three planting date including Nov.11, Nov.21 and Des.1 and sub plot was including 10 mid maturity wheat genotypes consisted of chamran cultivar and lines: S-80-18, S-83-3, S-83-4, S-84-14, SS-83-3and D-79-15DH-86-12, DH-86-15, DH -86-17. The results showed that the planting date effect was significant for growth degree-day accumulation (GDD) from planting date to booting, heading, pollination, and physiological maturity. Genotypes difference and interaction of planting date and genotype were significant for mentioned traits. The highest and the lowest growth degree-day from planting to booting, heading, pollination and physiological maturity were obtained on Nov.11 and Nov. 21, respectively. The effect of planting date was significant for grain yield, biological yield and harvest index. The highest grain yield with an average 5260 kg.ha-1 belonged to Nov.11 planting date. Among genotypes, the highest grain yield obtained from line DH-86-15 with 5411 kg.ha-1.In interaction of planting date and genotype study, thehighest grain yield with 5739 kg.ha-1was obtained from line: DH-86-15 in the first planting date.In attention to the significant correlation of grain yield with Growth degree -day (GDD)accumulation, it seems that the regulation of planting date to collect the thermal unit is very important for completing growth and development stages