شناسايي و تراكم جوامع ساكن سازه‌هاي مصنوعي سواحل هنديجان

Identification and Density of animals’ communities on the artificial reefs in the coastal waters (Hendijan) of the Khuzestan province

اين مطالعه به منظور بررسي ساختار جمعيتي وابسته به زيستگاههاي مصنوعي احداث شده در سواحل هنديجان واقع در جنوب شرقي خليج فارس انجام شد. نمونه‌هاي موجودات چسبنده به صورت فصلي از بهار تا زمستان 1388 از يك ايستگاه در محل سازه‌هاي قديمي (D) و سه ايستگاه در محل سازه‌هاي جديد (A, B, C) انتخاب شد. نمونه‌برداري به‌طور تصادفي و با استفاده از كوادرت با ابعاد 25 سانتي‌متر از طريق غواصي انجام شد. در طول دوره مطالعاتي (يك‌ سال) روي سازه‌ها، 59 گونه از موجودات چسبنده بر روي سازه متعلق به 13 گروه جانوري شناسايي شده كه از اين تعداد 9 گونه به مرجانها، 8 گونه به اسفنجها، 7 گونه شكم‌پا و 8 گونه دو‌كفه‌اي،‌ 4 گونه به كرمها و 17 گونه به سخت‌پوستان اختصاص داشت. در سازه‌هاي مصنوعي بررسي شده از نظر بيوماس غالبيت با مرجانهاي نرم بوده كه بيش از 92 درصد از پوشش زنده را به خود اختصاص داده‌است و گونه غالب Plumarella sp. و از نظر فراواني بيشترين درصد متعلق به گونه Pisidia sp. از خرچنگهاي غيرحقيقي مي‌باشد. طبق نتايج آناليزMDS (Multipel Dimention Similarity) مشخص شد ايستگاههاي مختلف بر اساس در صد شباهت (با استفاده از شاخص شباهتBray Curtis) در فصول مختلف اختلافاتي را بر اساس بيوماس گونه‌هاي مختلف شناسايي شده نشان مي‌دهند. در آناليز خوشه‌اي كه بر اساس ميانگين بيوماس گونه‌ها در فصول مختلف انجام شده است، سازه قديمD در سطح 55 درصد، سازه B در سطح 75 درصد و سازه‌هاي A و Cدر سطح 80 درصد تشابه از يكديگر متمايز شده‌اند. در اين مطالعه خرچنگهاي Anomura مخصوصاً گونه Pisidia sp. داراي فراواني زيادي بخصوص در ايستگاه A و D (سازه قديم) هستند كه در مطالعات قبلي داراي حضور كمي بوده‌اند. همچنين انواعي از مرجانها از جمله Dendronephthya sp.، Sarcophyton sp. و Lobophyllia sp. براي اولين بار بر روي سازه قديم (D) مشاهده شده‌اند و گونه‌هايي از قبيل كرمهاي پرتار، نرمتنان، برخي سخت‌پوستان و خارتنان نسبت به مطالعات قبلي داراي حضور بسيار كمتري بوده‌اند كه با توجه به نتايج به‌دست آمده مي‌توان عنوان كرد كه در طول زمان اجتماعات سازه‌ها تغيير كرده‌است. همچنين بر اساس نتايج حاصل از مطالعه ساختار جمعيتي سازه‌ها، بين ايستگاهها اختلاف معني‌دار وجود نداشته كه مي‌تواند به علت تشابه در ويژگيهاي ساختاري از جمله شيب بستر و عمر سازه‌ها باشد. طبق نتايج به‌دست آمده ميانگين فراواني كل در فصل بهار با ساير فصول اختلاف معني‌دار داشته و بيشتر از ساير فصول بوده‌است كه مي‌تواند ناشي از فاكتورهاي زيستي از جمله سيكل زندگي و فصول توليدمثلي موجودات باشد. در مطالعه اخير با افزايش بيوماس اجتماعات روي سازه‌ها افزايش بيوماس ماهيان را در مراحل بعد توالي مي‌توان انتظار داشت. اين بسترها فشار روي بسترهاي طبيعي رو به زوال در منطقه را كاهش داده و سبب بازسازي مجدد اين زيستگاه‌ها مي‌گردد.

This research was done to study on the communitiesʹ structure of benthic animalsʹ growth on the artificial reefs, constructed in Hendijan coastal waters in Khuzestan in the North West of the Persian Gulf. The seasonal samples of attached organisms were collected from spring to winter during 2010. One station (D) in older site and three stations (A, B, C) in newer reef site were selected. Random sampling was carried out by using quadrate (25×25 cm) via diving. During survey, the number of 59 species of attached animals belonging to 13 animal groups, including, 9 species of cnidarian, 8 species of sponges, 7 species of Gastropod, 8 species of Bivalve, 4 species of polychaetes and 17 species of Crustacean were identified. In studied artificial reef according to biomass, soft coral were dominant group which include 92 percent of total biota, and the species Plumarella sp. was the dominant species. However appoint of abundance the species pisidia sp. from anomura crabs was the most abundant species especially in station A and D. Different kinds of Cnidarian such as Dendronephthya sp., Sarcophyton sp. and Lobophyllia sp. were observed in station D for the first time. The polychates, Mollusk and some of crustacean and Echinodermata species were observed in lower abundance in comparison with previous studies. This results show that communities have been changed along the time. According- to MDS analysis, based on Bray-Curtis similarity, different stations presented seasonal variation based on identified species-biomass. According to the Cluster analysis based on the mean biomass in the different seasons, following stations D,B,A and C were separated according to following similarity percentages 55, 75 and 80 percent respectively. According to the results, there were not significant differences between station that can be due to similarity in structural characteristics such as bottom slope and age of reefs. The mean abundance in spring was significantly higher than other seasons which can be due to biotic factors such as life cycle and reproduction season. In the present study with increasing biomass in the biotic communities on artificial reefs, the enhancement of fish stock must be expected. These substrates can be reduced the pressure on destructed which is the opportunity for rehabilitation.