تعيين ميزان اثرپذيري پارامترهاي كيفي آب رودخانه ي كارون در شرايط رخداد پديده گرد و غبار در قالب مدل پيش بيني (مطالعه موردي: مقطع شهري اهواز)

Impressionability rate determination for qualitative water parameters of Karun River in terms of dust phenomenon occurrence in the form of prediction model (Case study: municipal section of Ahvaz)

در سال هاي اخير شهر اهواز به دليل خشكسالي هاي پي در پي شاهد تشديد رخداد پديده گرد و غبار بوده است. اين پديده يكي از اساسي ترين عوامل بالقوه در تشديد اختلالات آب رودخانه كارون به حساب مي آيد. رودخانه‌ي كارون يكي از اكوسيستم هاي مهم رودخانه‌اي در ايران محسوب مي‌شود كه آب مورد نياز شرب شهرها و روستاهاي متعدد، كارخانه‌هاي صنعتي و هزاران هكتار اراضي كشاورزي، مراكز پرورش ماهي و كشت و صنعت را تامين مي‌كند. كه از اين طريق ساليانه مقدار زيادي پساب وارد رودخانه مي شود تحقيق حاضر با هدف تعيين ميزان تغييرات چند پارامتر مهم كيفي آب از جمله كدورت، EC، TDS، دما و PH تحت تاثير پديده گرد و غبار انجام گرفت. اين پارامترها در 11 ايستگاهي كه بر روي رودخانه ي كارون تعيين شد و به مدت 9 ماه از مهر ماه سال 1388 تا خرداد ماه سال 1389 در روزهايي با حضور پديده ي گرد و غبار كه به تعداد 153 روز بوده است مورد اندازه گيري قرار گرفته است. بيشترين ميزان اندازه گيري شده از اين پارامترها به ترتيب NTU35/2441، 5/2918 ميكروموس بر سانتي متر، 5/1854 ميلي گرم بر ليتر، 97/39 درجه سانتيگراد و 79/7 مي باشد. در اين تحقيق آزمون هاي آماري آزمون رگرسيون گام به گام، تجزيه واريانس، آزمون t و آزمون‌هاي همبستگي جهت آناليز داده ها در محيط نرم افزار SPSS مورد استفاده قرار گرفتند. نتايج اندازه گيري ها نشان دهنده آن بود كه تمام پارامترهاي مورد بررسي در روزهايي با حضور پديده ي گرد و غبار اختلاف معني دار نشان داده اند. نتايج حاصل از اين كار نشان مي‌دهد كه با توجه به اندازه گيري هايي كه در اين پروژه بر روي پارامترهاي كيفي آب رودخانه، كدورت، EC و PH، دما و TDS در روزهايي با گرد وغبار بالاتر از استاندارد انجام شده، مي‌توان با مدل هاي برازش شده از اين داده‌ها، و با توجه به مدل هاي پيش بيني هواشناسي بر اساس مقدار غلظت گرد و غبارهاي رسيده به شهر اهواز ميزان تغييرات كيفي آب را پيش بيني نمود.

Ahwaz City, in recent years due to successive droughts has suffered from intensive dust phenomenon. This phenomenon is considered as one of the most fundamental potential factors causes boost in Karun river disturbances. Karun is the most important river ecosystem of Iran supplied required water for lots of cities, villages, industrial factories, farm lands and so on. It is also one of the supplying water sources of Shadegan Wetland, the area where is in critical condition. The current study aims at determination of variation of some important qualitative water parameters including turbidity, Electrical connectivity, total dissolved solid, temperature and pH affected by dust phenomenon. These parameters were measured at 11 stations specified on the Karun River for 9 months from October 2009 to June 2010 through days with the presence of dust phenomenon (equal to 153 days). The highest reported amounts equal to 2441.35 NTU, 2918.59 µmhos/cm, 1854.5 mg/L, 39.97°C and 7.79 respectively. Research ahead was performed using statistical analysis like Stepwise regression, analysis of variance, t tests and correlation tests in SPSS environment. Measurements results indicate that all parameters investigated within dusty days have been involved with significant changes due to effect of the dust phenomenon. Also, results suggested that regarding measurements conducted on qualitative water parameters like EC, pH, temperature and TDS in dusty days with higher dust concentration, using models fitted by the data as well as the meteorological forecast models Ahwaz water quality changes can be anticipated based on dust concentration transferred into the city.