جهاني شدن و آموزش عالي، گسست ميان نظريه تا كنش: راهبردهايي نوين براي توسعه آموزش عالي ايران

Globalization and Higher Education; A Gap Between Theory and Action - New Strategies for Development of Iranian Higher Education System

در اين جستار كه در چارچوب مطالعات مقدماتي براي تدوين برنامه پنجم توسعه بخش آموزش عالي صورت گرفته، تلاش شده است تا با برجسته ساختن مفاهيم و رويكردهاي گوناگون بر چالشهايي كه جهاني شدن در دو روايت فراروي نظامهاي آموزش عالي از جمله نظام آموزش عالي ايران قرار مي دهد، راهبردهايي ارايه شود كه راهنمايي علمي براي تدوين برنامه توسعه بخش آموزش عالي كشور در برنامه پنجم توسعه باشد. از اين رو، نخست براي درك مفهوم پيچيده جهاني شدن كه در بخش آموزش عالي از آن به مثابه بين‌المللي شدن دانشگاهها ياد مي‌شود، فرايند تاريخي آن بررسي شده است. سپس، براي گسترش مفاهيم نظري به عرصه كنش، آثار و پيامدهاي اين پديده در كشورهاي توسعه يافته، كشورهاي در حال توسعه و نهادهاي بين‌المللي مورد واكاوي قرار گرفته است. در پايان به منظور كاربردي‌تر ساختن يافته‌هاي اين پژوهش در عرصه ملي، وضعيت نظام آموزش عالي ايران در فرايند جهاني – بين‌المللي شدن بر مبناي فراتحليلي آسيب شناختي مورد مطالعه تطبيقي با دو رويكرد اساسي جامعه دانش و جامعه اطلاعاتي قرار گرفته است.

Introduction: This article summarizes the findings of study which has been conducted in framework of the preliminary researches for the fifth development plan of the Iranian higher education sector. Conceptualization of “globalization”, as a complex concept, and its impact on higher education system, require to be examined on historical aspect. Materials and Methods: For developing the theoretical issues into action domain, our study is followed by reexamination of the impacts of these phenomena on higher education systems in developed and developing countries. For having more applicable findings, the situation of Iranian higher education system in global – international context, will be discussed, based on pathological approach and meta-analysis. Results: It is found that, between knowledge and information society, there should be a clear distinction. Conclusion: Finally, according to theoretical and empirical findings of this investigation, and also considering the situation of Iranian higher education system, the appropriate strategies will be proposed. Keywords: Fifth Developmental Plan, Globalization, Internationalization, Higher Education, Knowledge Society, Information Society