تخمين اندازه سنگچين پايدار به‌منظور جلوگيري از پيشرفت آبشستگي در پاياب حوضچه آرامش

Estimating riprap size to prevent scouring in downstream of stilling basins

آبشستگي موضعي پايين دست حوضچه هاي آرامش پديده اي است كه به‌دليل سرعت موضعي جريان بيش از حد آستانه حركت سنگچين رخ مي دهد. بر اثر اين پديده اختلاف ارتفاعي موضعي بين كف بتني حوضچه و بستر رودخانه به‌وجود مي آيد. براي دستيابي به اندازه سنگچيني كه بتواند در برابر جريان متلاطم خروجي از حوضچه پايدار بماند و مانع پيشرفت آبشستگي شود، از مدل هيدروليكي سد نمرود استفاده شد. آزمايش ها با دبي هاي مختلف، اعماق پاياب و اختلاف ترازهاي متفاوت بين كف بتني حوضچه و بستر پايين دست اجرا شد. نتايج نشان مي دهند با افزايش عمق بحراني، قطر ذره سنگچيني كه بتواند در برابر جريان خروجي از حوضچه مقاومت كند، افزايش مي يابد. همچنين با اضافه شدن عمق فرسايش يافته و كاهش پاياب قطر، سنگچين بزرگتري لازم دارد. با استفاده از روابط و نمودارهاي ارايه شده در اين تحقيق، با داشتن دبي جريان و عمق پاياب مي توان اندازه سنگچين پايدار را براي اختلاف ترازهاي متفاوت بين كف حوضچه و بستر پايين دست تخمين زد.

Local scouring immediately downstream of stilling basin is unavoidable when a local velocity exceeds incipient motion. This phenomenon causes a difference in the level of basin concrete bed and natural river bed that is turn affects the rate of scouring. In this study hydraulic model of Namrood dam was used the experiments. Results of this study showed that the stable stone size increases with a reduction of tail water, promotion of critical depth and the level of degradation. Having discharge and tail water depth, the developed relationships in this study could be used to estimate the size of stable stone for any level of degradation