تغييرات زماني و مكاني كيفيت آب زيرزميني دشت قزوين

Spatial and temporal variations of groundwater quality of Qazvin plain

افزايش روز افزون جمعيت و بالا رفتن استانداردهاي زندگي در بسياري از كشورها موجب افزايش نياز به منابع آب با كيفيت مناسب براي مصارف مختلف كشاورزي، صنعت و شرب شده است. سفره هاي آب زيرزميني به‌عنوان يكي از مهمترين منابع تامين كننده آب با خطرات متفاوتي مانند افت سطح، كاهش ميزان تغذيه به سبب نقصان بارندگي و آلاينده هاي طبيعي و غيرطبيعي روبرو است. از اين رو پايش كيفي منابع آب زيرزميني اهميت فوق العاده اي دارد. در اين مقاله، مطالعه و بررسي 50 حلقه چاه آبياري دشت كشاورزي قزوين در دوره 1382 تا 1386 ارايه شده است. طبقه بندي كيفي آب زيرزميني جهت مصارف شرب به كمك استاندارد سازمان بهداشت جهاني و جهت مصارف كشاورزي به كمك روش ويلكاكس انجام شده و با رويهم گذاري نقشه هاي مصارف شرب و كشاورزي، آب زيرزميني دشت قزوين از لحاظ اين نوع مصارف طبقه بندي شده است. به‌منظور تحليل مكاني كيفيت آب هاي زيرزميني از امكانات نرم‌افزاري زمين آمار ArcGIS نسخه 2/9 استفاده شده است. نتايج بررسي ها نشان داد كه در فصول تر سال هاي مورد مطالعه، كيفيت آب زيرزميني كاهش يافته است. به‌طوري كه با افزايش افت سطح آب، مقادير TDS و EC آب هاي زيرزميني دشت قزوين روند نزولي داشته اند. با بررسي مكاني پارامترهاي كيفي آب هاي زيرزميني محدوده مطالعه مشخص شد كه 10 درصد از كل آب هاي زيرزميني دشت مذكور براي مصارف شرب و كشاورزي مطلوب و 6 درصد از آن براي اين مصارف نامطلوب است. همچنين 4/0 درصد از كل آب زيرزميني فقط براي كشاورزي مطلوب و 6/83 درصد آن از كيفيت متوسط برخوردار است.

Inflation of population and rising living standards in many countries need to be enhanced the high quality water suitable for different uses such as agricultural, industrial and drinking sections. Groundwater is one of the most important water supply sources which is encountered with many problems such as drawdown, recharge reduction due to low rainfall and different natural and man-made pollutions. Therefore, monitoring of groundwater quality is very important. In the present research, spatial and temporal analysis of monthly groundwater level fluctuations, from 2003 to 2007, through 50 point wells were investigated. World Health Organization standards and Wilcox method were used in order to classify the drinking and agricultural water usages, respectively. In order to analyze the groundwater quality criteria, Geographic Information System version 9.2 was used. The results indicated higher concentrations of salinity during the wet seasons compared to dry seasons. Therefore, with increasing decline of water level, TDS and EC concentrations had a downward trend. Spatial analysis of groundwater quality showed that the groundwater quality of Qazvin plane is desirable and undesirable for drinking and agriculture by respectively10&6 percent. Also 0.4 and 83.6 percent of the groundwater are desirable and moderate for agriculture usages, respectively.