تبيين عوامل اجتماعي موثر بر جلب مشاركت شهروندان در تفكيك و جمع آوري زباله‌هاي خانگي (مطالعه موردي منطقه 13 شهرداري تهران)

An explanation of social factors affecting citizens’ ‎participation in the separation and collection of domestic waste, (case ‎study:13th Municipality of Tehran)‎

هدف محوري پژوهش حاضر، «تبيين عوامل اجتماعي موثر بر جلب مشاركت شهروندان در تفكيك و جمع آوري زباله‌هاي خانگي، در منطقه 13 شهرداري تهران» است. در مباني نظري تحقيق، نظريات انديشمندان را به سه رويكرد جامعه شناختي، روانشناختي و رويكرد تركيبي تقسيم كرده، به بررسي نظرات نظريه‌پردازان مختلف و پيشينه تجربي و در نهايت نظريه لرنر، اينگلهارت و هومنز به عنوان چارچوب نظري و براساس آن به تدوين مدل نظري و فرضيات پرداخته شد. روش تحقيق حاضر اسنادي و پيمايشي و ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماري تعدادي از خانوارهاي ساكن منطقه 13 شهرداري تهران است كه (381) خانوار به عنوان حجم نمونه تعيين شده است. نمونه‌ها ابتدا با روش نمونه گيري خوشه اي مشخص و در مرحله بعد بر اساس نمونه‌گيري سهمي، سهم هر محله براي توزيع پرسشنامه تعيين گرديد. براي سنجش اعتبار(روايي) پرسشنامه، از اعتبار صوري و براي سنجش پايايي، از يك تحقيق مقدماتي استفاده شد، در اين تحقيق مقدماتي گويه‌ها (ضريب آلفا89/0) از پايايي بالايي برخوردار بودند. عمده‌ترين يافته‌هاي تحقيق: بين سن، وضعيت تاهل و ميزان مشاركت شهروندان در تفكيك و جمع‌آوري زباله‌هاي خانگي (با 95 درصد اطمينان) رابطه معناداري وجود دارد. همچنين بين جنس، سطح تحصيلات، وضعيت فعاليت، نحوه آموزش، تاثير رسانه‌هاي گروهي، رضايت از خدمات شهري، اعتماد اجتماعي، احساس تعلق اجتماعي، احساس فايده‌مندي و باور به سودمندي و ميزان مشاركت شهروندان (با 99 درصد اطمينان) رابطه معناداري وجود دارد.

The central objective of this research is to look at the social factors that affect Tehrani residents’ participation in separating and gathering domestic waste. The theories of Lerner, Engelhard and Homans were considered as the theoretical framework of the research and research hypotheses were accordingly formulated. The research methodology is documentary and survey and the instrument data collection is questionnaire. Research population includes all families residing in Tehranʹs district 13 of which 381 families were selected through cluster sampling. The questionnaireʹs validity was obtained via formal validity and its reliability alpha coefficient was 0.89. The results showed that there was a relationship between age, marital status, and participation rate of the citizens in separating and gathering domestic wastes at 95% level of significance. There was also a significant relationship between gender, education level, employment status, training mode, mass media utilization, satisfaction with civil services, social trust, sense of social belonging, sense of usefulness, and participation of citizens in separating and gathering domestic wastes ( 99% level of significance)