تاثير تاريخ كاشت، تراكم بوته و علف هاي هرز بر شاخص هاي رشدي سويا (Glycine max L.)

Effect of Sowing Date, Plant Density and Weeds on Soybean (Glycine max L.) Growth Indices

به‌منظور بررسي اثر تاريخ كاشت، تراكم بوته و كنترل علف هاي هرز بر شاخص هاي رشدي و عملكرد سويا، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل اسپليت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1388 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه زنجان اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل تاريخ كاشت در دو سطح (6 و 19 خرداد) و تراكم بوته در سه سطح (25، 33 و 50 بوته در مترمربع) به‌صورت فاكتوريل به عنوان عامل اصلي و علف هاي هرز در دو سطح (كنترل و عدم‌كنترل علف هاي هرز) به عنوان عامل فرعي بودند. در اين پژوهش، شاخص سطح برگ (LAI)، ماده خشك تجمعي (TDM)، و سرعت رشد محصول (CGR) به عنوان شاخص هاي رشدي به‌همراه عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه مورد مطالعه قرار گرفتند. نتايج نشان داد با كاشت زودهنگام و افزايش تراكم كاشت، تاج پوشش گياهي زودتر بسته شد، كه در نتيجه شاخص سطح برگ و ماده خشك تجمعي افزايش يافت. همچنين حداكثر سرعت رشد محصول به ميزان 52/7 گرم بر مترمربع در روز از تاريخ كاشت 6 خرداد و تراكم 50 بوته در متر‌مربع به‌دست آمد. نتايج آزمايش حاكي از كاهش شاخص سطح برگ، ماده خشك تجمعي، سرعت رشد محصول در حضور علف هاي هرز بود. بيشترين عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك به‌ترتيب در مقادير 0/1283 و 3/2769 كيلوگرم در هكتار از تاريخ كاشت 6 خرداد، تراكم 50 بوته در مترمربع و در شرايط عدم حضور علف‌هرز حاصل شد.

To investigate the effects of sowing date, plant density and weeds on growth indices and yield of soybean (Glycine max L.) a field experiment was carried out during the spring 2009 at University of Zanjan as a factorial split plot on the basis of randomized complete block design, with three replications. Treatments were including factorial of sowing date in two levels (May, 27; and June, 9) and plant density in three levels (low density (25 plants. m-2), optimum density (33 plants. m-2) and high density (50 plants. m-2)) as main plot and weed interference at two levels (control and no control) as sub plot. Leaf area index (LAI), total dry matter (TDM) and crop growth rate (CGR) as growth indices with biological and grain yield of soybean were evaluated. Results indicated that crop canopy was closed earlier with the early sowing and increasing the plant density, that lead to increasing leaf area index and total dry matter. Also the maximum crop growth rate obtained from 50 and 25 plant.m-2 plant density and 27 May sowing date. LAI, TDM and CGR reduced in weed interference. The highest grain and biological yield (1283.04 and 2769.36 kg.ha-1 respectively) were obtained in first sowing date (27 May) and high plant density (50 plant.m-2) in the absence of weeds.