رويكردي جامعه شناختي به حقوق كار ايران

A Sociological Approach to Iranian Labour Law

مقاله اي كه پيش روي شماست در صددبررسي حقوق و روابط كار با رويكردي خاص است: رويكردي درجامعه شناختي كه بر آ ن است كه بايد مساله روابط كار را به طور همه جانبه مورد مطالعه علمي،‏ عيني وهنجارين قرارداد،‏ تا بتوان به تنظيم كار آ مدتر, سودمندتر،‏ بادوام تر و عادلانه تر ازاين روابط دست يافت. پس از اشاره به مباني،‏ پيشينه تاريخي و پيدايش و تحول حقوق كار در ايران،‏ به تحليل علمي،‏ همه جانبه روابط كار پرداختيم،‏ تحليلي كه بايد برمطالعات روانشناسي اجتماعي،‏ اقتصادي،‏ جمعيت شناختي و جامعه شناختي مبتني باشد،‏ ا نگاه نمونه اي از مطالعات جامعه شناخني را از ماكس وبر،‏ اميل دوركيم،‏ كارل رنروژورژ گورويچ،‏ كه به تحليل روابط و حقوق كار پرداخته اند نشان داده ايم. سرانجام،‏ با برر سي انواع هنجارهاي مطرح در قلمروروابط كار،‏ بر اين موضع تاكيد كرده ايم كه مطالعات عيني و علمي كافي نيست و بايد به اسناد ومدارك مشتمل بر هنجارهاي ديني،‏ ملي،‏ عرفي وقومي،‏و نيز بين المللي توجه و مراجعه كرد. نتيجه اي كه از اين مطالعه به دست مي آ يد،‏ اين است كه اگر سه مضمون اصلي نظريه هاي اجتماعي- حقوقي را يعني اصل ارتباط و همبستگي حقوق و جامعه،‏ اصل هماهنگي دگرگوني هاي اجتماعي و حقوقي،‏واصل توجه موثروواقعي به نقش عوامل فرا حقوقي بپذيريم،‏ ناگزير بايد روابط و حقوق كار" را در چشم اندازي گسترده و همه جانبه در نظر گرفت و از فردگرايي و صورتگرايي افراطي دست كشيده و به آ ثارو پيامدهاي قواعدي كه در اين قلمرو وضع مي كنيم،‏ در سطح جامعه گروه هاي اجتماعي وجامعه بزرگ) نيز بينديشيم. سرانجام تلاش كرده ايم نوعي رويكرد "پوزيتيويستي هنجارين. " را در برابر رويكرد " سنتي صورتگرا " تقويت كرده،‏ موجه نماييم.

This article is seeking to study ‘labour relations and labour law’, with special approach, that is, a sociological approach that tend to study the problem of ‘labour relations’ in a multi-perspective standpoint, in order to regulate these relationships more sufficiently, with more reliability, and more adapted to standards of social justice. After foundations, historical background, especially emergence and evolution of labour law in Iran, we have dealt with the scientific and multi-perspective analysis of ‘labour relations’, that should be based on different studies, like social psychological, economic, demographic, and sociological. Then, we have made an overview of the theories of Max Weber, Emile Durkheim, Karl Renner, and George Gurvitch. Finally, considering various types of norms that relating to labour relations, we have emphasized on a methodological position: objective and scientific studies are not enough and we should attend and refer to the documents and reasons that including religious, national, customary and ethnic, and also international norms. The conclusion of this study is that if we accept three main themes of socio-legal theories (i.e. the principle of integration between law and society, the principle of the relationship between legal change and other aspects of social changes, and the principle of signification of the role of extra-legal factors), we should regard ‘the labour relations and labour law’ in a broad and all-embracing perspective, we do not tend to an unrestricted individualism or unlimited formalism, and we should think about the results and consequences (in social groups and in the society) of rules enacted in this area. As a final result of this article, we try to justify a special kind of ‘normative-positivist’ approach, instead of a ‘traditional-formalist’ approach.