شاخص تركيبي صداقت در بازار اسلامي

The Synthetic Index of Truthfulness in Islamic Market

بررسي وضعيت بازار و سنجش ميزان انطباق آن با بازار مطلوب اسلامي نيازمند ارايه شاخص‌هاي محاسباتي است. در اين مقاله شاخص تركيبي صداقت به عنوان يكي از شاخص‌هاي ارزيابي وضعيت بازار ارايه مي‌شود. اين شاخص متغيرهاي زمينه‌ساز، فرايندي و جبراني صداقت را در عرصه‌هاي مختلف بينشي ساختاري و رفتاري اندازه گيري مي‌كند. منظور از صداقت؛ ملكه اخلاقي اكتسابي است كه در ارتباط فرد با خود، خدا، افراد ديگر جامعه و با محيط تجلي يافته و موجب سازگاري ميان گفتار، نوشتار و رفتار مي‌شود. صداقت بازار به اين است كه چگونگي تعامل عرضه‌كنندگان و تقاضا‌كنندگان، فضاي فيزيكي، نورپردازي، چينش كالا و فضاي حاكم بر بازار به طور پايدار واقع‌نما باشد؛ به‌گونه‌اي كه هيچ گونه انحراف از حقيقت يا وارونه‌سازي آن در آن صورت نگيرد و اگر به هر دليل انحرافي از واقعيت صورت پذيرفت، بازار انعطاف پذيري لازم براي جبران آن را داشته باشد. شاخص تركيبي پيشنهادي صداقت ميانگين وزني «شاخص شناخت» مشتمل بر چهار نماگر به عنوان شاخص زمينه ساز، «شاخص قانون‌مندي و نظم»، و «شاخص حاكميت اخلاق» با نماگرهاي خاص خود به عنوان شاخص جريان به موقع اطلاعات و «شاخص خيارات» به عنوان شاخص‌ جبران نارسايي بازار يا پنهان‌سازي عمدي با نماگرهاي خاص خود، معرفي شده‌اند.

A study of the market conditions and evaluating the degree of its conformity with the desired Islamic market requires providing calculational indexes. The present paper provides synthetic index of truthfulness which is one of the indexes of evaluating market conditions. This index measures the contributory, process and compensatory variables of truthfulness in cognitive, structural and behavioral field. By truthfulness, we mean an acquired moral habitus which manifests itself in the relationship between one and oneself, one and God, one and others, and one and environment, and ensures conformity between one’s sayings, writings and behavior. Market truthfulness means that the interaction between suppliers and demanders, physical environment, light reflection way of displaying goods and the atmosphere dominating the market are so realistic that no deviation or twist from truth will be noticed in the market, and if, for some reasons a deviation, the market will have the flexibility required for compensation. The proposed synthetic index of truthfulness is a weight mean of "cognition index" which consists of four indicators as contributory index: "order and law- centeredness index", "ethics domination index" with its own indicators as the index of timely information circulation, and "options index" as the index of compensation for market deficiency or deliberate concealment.