تاثير سيستم‌هاي مختلف خاك‌ورزي و كود‌دهي بر توده زنده ميكروبي و فعاليت آنزيمي خاك در زراعت آفتابگردان

The Effect of Tillage and Fertilization Systems on Soil Microbial Biomass and Enzyme Activity in Sunflower Production

به منظور بررسي تاثير روش‌هاي مختلف كوددهي و خاك‌ورزي بر توده زنده ميكروبي، فعاليت آنزيمي خاك و صفات زراعي آفتابگردان، آزمايشي به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار، در شهرستان سنندج اجرا گرديد. روش‌هاي خاك‌ورزي شامل خاك‌ورزي متداول (T1)، خاك‌ورزي حداقل (T2) و سيستم بدون خاك‌ورزي (T3) به عنوان عامل اصلي و روش‌هاي كود‌دهي شامل كاربرد 15 تن كود دامي در هكتار (N1)، 10 تن كمپوست زباله شهري در هكتار (N2)، كود شيميايي شامل 75 كيلوگرم سوپر فسفات تريپل + 150 كيلوگرم اوره و 50 كيلوگرم سولفات پتاسيم در هكتار (N3)، 5 تن كمپوست زباله شهري + 10 تن كود دامي (N4)، 5 تن كمپوست زباله شهري + 10 تن كود دامي + 25 كيلوگرم سوپر فسفات تريپل + 75 كيلوگرم اوره + 25 كيلوگرم سولفات پتاسيم در هكتار (N5) و تيمار شاهد (N6)، به عنوان سطوح عامل فرعي بودند. نتايج نشان داد بيشترين تعداد باكتري (106× 1/109) در هر گرم خاك خشك، در سيستم بدون خاك‌ورزي وجود داشت. همچنين كاربرد همزمان كود دامي و كمپوست، تعداد باكتري و فعاليت آنزيم‌هاي اوره‌آز، فسفاتاز، كاتالاز و سلولاز را افزايش داد. كود شيميايي نيز به طور معني‌داري فعاليت كليه آنزيم‌هاي مورد مطالعه را كاهش داد. فعاليت فسفاتاز اسيدي (51 درصد)، قليايي (27 درصد) و سلولاز (83 درصد) در تيمار بدون خاك‌ورزي افزايش آماري معني‌داري نسبت به سيستم‌ خاك‌ورزي متداول داشت. بالاترين عملكرد دانه و روغن در تيمار N5توليد گرديد. خاك‌ورزي حداقل نيز بيشترين عملكرد دانه (3201 كيلوگرم در هكتار) را به همراه داشت.

In order to evaluate the effects of fertilization and tillage methods on soil microbial community and sunflower yield, a field experiment was carried out in Sanandaj. The experimental design was a split plot with three replications. Main plots consisted of no tillage (T1), minimum tillage (T2) and conventional tillage (T3). Six methods of fertilization including (N1): 15 t FYM ha-1; (N2): 10 t compost ha-1; (N3): 75 kg triple super phosphate ha-1 + 150 kg Urea ha-1 + 50 kg Sulfate potassium; (N4): 10 t FYM ha-1 + 5 t compost ha-1, (N5): 10 t FYM ha-1 + 5 t compost ha-1 + 25 kg triple super phosphate ha-1+75 kg Urea ha-1 + 25 kg Sulfate potassium and (N6): control were arranged in sub plots. Results showed that the maximum number of bacteria (109.1×106) in dry soil was obtained from the no tillage system. Also, co application of farmyard manure and compost increased bacteria number and phosphatase, urease, catalase, and cellulases activities. All soil enzyme activities decreased significantly with application of chemical fertilizers. The activity of phosphatase (acid and alkaline) and cellulase tended to be higher in the no tillage treatment compared to conventional tillage (51, 27 and 83 % respectively). The significantly highest grain yield and oil yield were detected in N5 treatment. The highest grain yield (3701 kg/ha) was produced in minimum tillage system.