بررسي تغييرات عناصر غذايي پرمصرف نيتروژن، فسفر و پتاسيم و تنفس ميكروبي طي فرآيند اصلاح خاك شور و سديمي

Study on Changes of Nitrogen, Phosphorous and Potassium Macronutrients and Microbial Respiration in Ameliorating Process of Saline Sodic Soil

وضعيت نامطلوب حاصلخيزي و فعاليت هاي زيستي از جمله محدوديت هاي مهم خاك هاي شور و سديمي محسوب مي شود. تحقيق حاضر به بررسي تغييرات غلظت عناصر غذايي پرمصرف نيتروژن، فسفر و پتاسيم و همچنين تنفس ميكروبي طي فرآيند اصلاح خاك آهكي شور و سديمي مي پردازد. آزمايش ها به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 6 تيمار مواد اصلاحي معدني و آلي شامل؛ شاهد، كود گاوي، تفاله پسته، گچ، تركيب كود گاوي با گچ و تركيب تفاله پسته با گچ، 2 تيمار آب آبياري (با و بدون اسيد سولفوريك) و 3 تكرار بود كه در شرايط آزمايشگاهي و با استفاده از ستون خاك اجرا گرديد. چهار مرحله آبياري به روش متناوب با فواصل زماني يك ماه هر كدام به ميزان يك حجم تخلخل انجام شد. در طول مدت آزمايش هاي آبشويي، تنفس ميكروبي و در پايان دوره، غلظت عناصر غذايي پرمصرف نيتروژن، فسفر و پتاسيم در عمق هاي مختلف اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه هر دو ماده آلي به طور يكساني مقادير نيتروژن بيشتري نسبت به تيمارهاي شاهد و گچ به خاك افزوده اند. در پايان عمليات اصلاح، براي تمام تيمارها به جز تيمار گچ، مقدار فسفر قابل جذب با عمق كاهش يافت. نتايج همچنين دلالت بر اين داشت كه در بين تيمارهاي مورد مطالعه، تيمار شاهد و گچ كمترين و تيمار تفاله پسته بيشترين كارايي را در افزايش فراهمي سه عنصر پرمصرف مورد مطالعه داشته-اند. همچنين با مصرف اسيد سولفوريك همراه با آب آبياري، فسفر و پتاسيم قابل جذب نسبت به آبياري با آب معمولي افزايش يافت. بررسي تنفس ميكروبي نشان داد كه سرعت تنفس در تيمار شاهد كمترين و در تيمار كود دامي بيشتر از ساير تيمارها مي باشد. يافته هاي اين تحقيق روشن ساخت كه تفاله پسته، كارايي مطلوب تري نسبت به ساير اصلاح كننده ها در افزايش فراهمي سه عنصر غذايي پرمصرف نيتروژن، فسفر و پتاسيم داشته است.

Unfavorable fertility and microbial activity are two limitations of saline sodic soils. This study focused on variation of nitrogen, phosphorous and potassium macronutrients and microbial respiration in ameliorating process of calcareous saline sodic soil. The experiment was factorial based on CRD using 6 soil treatments consist of control, cattle manure, pistachio residue, gypsum, and their combination; 2 water treatments (with and without sulfuric acid) and 3 replicates, which was conducted in laboratory conditions by soil column. Four intermittent irrigation steps with one month intervals and one pore volume were applied. Microbial respiration was measured during leaching operations, while at the end of experiments, macronutrients concentrations of nitrogen, phosphorous and potassium were determined at different depths. The results showed that both organic matters similarly added higher amounts of nitrogen to the soil compared to control and gypsum treatments. At the end of reclamation experiments, absorbable phosphorous decreased with depth for all of the treatments except to gypsum. The results also indicated that control and gypsum had the least while pistachio treatment showed the highest efficiency in improving availability of three study macronutrients. Additionally, in comparison to the untreated irrigation water, application of sulfuric acid in conjunction with irrigation water, led to an increase in absorbable phosphorous and potassium content. Investigation of microbial respiration showed that respiration rate was lower for control while, cattle manure found to have the highest rate. The findings of this research reveal that among different amendments, pistachio residue have the highest efficiency in increasing availability of macronutrients.