فرد و اجتماع از ديدگاه فارابي

Individual and society in viewpoint of Farabi

قبل از رونق گرفتن علم تجربي، آراي تربيتي انديشمندان آميخته ‏با رنگ فلسفه بود. انديشمندان مسلمان نيز از اين قاعده مستثني ‏نبوده و با ديدگاه‌هاي خاص خويش به انسان، روان‌شناسي و تعليم ‏و تربيت نگريسته‌اند. از جمله اين دانشمندان، نام فارابي (339-‏‏258 هـ . ق) با درخشش خاصي همراه است. در اين مقاله سعي ‏شده است در موجزترين شكل، ديدگاه «ابونصر فارابي»، معلم ثاني ‏و از شارحان برجسته آثار ارسطو درباره فلسفه، انسان و ‏ويژگي‌هايش، همين‌طور «نفس»، «ذهن»، «عقلانيت»، «خيال»، ‏منبع روياها، «الهام»، «فضايل اخلاقي»، «زندگي جمعي» (مدينه ‏و انواع آن)، اصول مورد نظر فارابي درباره تعليم و تربيت و اخلاق، ‏آموزش مهارت‌هاي لازم، تشويق افراد براي انجام وظايف مدني، ‏تفكيك‌ناپذير بودن تعليم و تربيت، آموزش همگاني، در نظر گرفتن ‏شيوه‌هاي آموزشي متفاوت و متناسب با فراگيران، آموزش‌هاي ‏شنيداري و ديداري و استفاده صحيح از استعدادها مطرح گردد. ‏فارابي را مي‌توان جزو نظريه‌پردازان ارگانيسمي و كل‌گرا در نظر ‏گرفت. جامعه موردنظر فارابي، يك ارگانيسم زيستمند متعالي است ‏و شباهت معنايي به پيكر انسان دارد. اعضاي آرمان شهر فارابي در ‏امتداد مراتبي اندام‌وار در پيوستگي و همنوايي با هم قرار دارند.‏

Prior to the development of natural sciences, the ‎pedagogical opinion of the scientists had a ‎philosophical slant. Muslim thinker were no ‎exception and viewed humanity, psychology and ‎education from their unique standpoints. Farabi ‎‎(878-950AD), a brilliant Islamic scientist, ‎employed similar methodology with his special ‎view on the human and human education. In this ‎article, we briefly describe the view points of ‎‎"Abu Nasr Farabi”,[one of the prominent ‎commentator of Aristoteleʹs work] on: ‎philosophy, human and his characteristics, ‎‎“selfhood", mind, rationality, imagination", ‎sources of dream, inspiration\, \ethical virtues, ‎communal life (utopia and its types) and the ‎Farabiʹs principles of education and ethics, skills ‎training, encouragement of individuals for civic ‎duties, indivisibility of education and instruction, ‎public education, different educational methods ‎for different learner, audio-visual instructions and ‎appropriate development of talents. Farabi could ‎thus included among holistic theorists. Farabi’s ‎desired society is a transcendental biological ‎organism that is conceptually similar to human ‎body. Members of Farabi’s utopia are in a ‎harmonious and coordinated organic alignment.‎