تحولات جمعيتي در آموزش ابتدايي ايران بين سال‌هاي 1388-1350 و آينده‌نگري آن

Demographic changes in iran primary education in 1971-2009 and its prospects

تحولات جمعيتي شديدي كه در ساليان اخير در كشور به وقوع ‏پيوسته، بر قسمت‌هاي مختلف جامعه، از جمله بخش آموزش ‏تاثيرگذار بوده است. اين مطالعه طولي گذشته‌نگر و آينده‌نگر به ‏بررسي اين تحولات بر آموزش ابتدايي كشور در سه دهه گذشته و ‏تاثيرات بعدي آن در آينده پرداخته است. روش تحقيق به صورت ‏تحليل ثانويه و با استفاده از داده‌هاي موجود آموزش و پرورش ‏بوده و از نرم‌افزار ‏people‏ كه از روش تركيبي پيش‌بيني استفاده ‏مي‌كند، بهره جسته شده است. بر اساس يافته‌هاي اين بررسي، ‏جمعيت دانش‌آموزي آموزش ابتدايي تا دهه 1370 رشد داشته و ‏مشكلات فراواني براي نظام آموزشي كشور پديد آورده است. از ‏نكات مثبت اين دوره، كاهش نابرابري جنسيتي و مكاني بوده و ‏علت عمده افزايش جمعيت دانش‌آموزي اين مقطع، افزايش سطح ‏پوشش تحصيلي و كاهش مرگ و مير كودكان زير پنج سال بوده ‏است. در دهه 1370، رشد جمعيت دانش‌آموزي در مقطع ابتدايي ‏متوقف و سپس منفي شد و تعداد دانش‌آموزان ابتدايي كاهش ‏يافتند كه علت اصلي آن كاهش سطح باروري بود كه از سال ‏‏1365 شروع شده بود. انتظار مي‌رود كاهش جمعيت دانش‌آموزان ‏ابتدايي تا اواسط دهه 1380 ادامه يابد و بعد از آن دوباره تا سال ‏‏1400 افزايش پيدا كند كه عامل آن، گشتاور رشد جمعيت است. ‏بنابراين، آموزش ابتدايي كه تاثير تحولات جمعيتي را بيش از هر ‏مقطع ديگري در خود نشان مي‌دهد، روند انتقال جمعيتي را با ‏تاخيري 6 ساله تجربه مي‌كند.‏

Intense demographic shifts in country have, ‎recently affected various parts of society ‎including education system. This paper studies ‎the current and on-going impact of these ‎changes on primary education in iran in past 3 ‎decades. Secondary analysis was used based ‎on existing data of Education Ministry. The ‎People software employed uses combinative ‎forecasting. Findings showed that primary ‎school student population was on the rise up to ‎‎1990’s. It caused many problems for education ‎system. On the upside, gender and location ‎inequality had diminished during this period. ‎Main causes of student population increase ‎was due to extended education coverage and ‎reduction of mortality rate among children ‎under 5 years old. In 1990s, population growth ‎of primary students leveled off and then ‎dipped. Thus the number of primary students ‎decreased lower fertility rate beginning from ‎‎1986. It is expected that the population ‎reduction would continue throughout 2000s. ‎The trend would reverse itself by 2021 due to ‎population growth momentum.Therefore, ‎primary education will experience ‎demographic transition with 6 years delay.‎