زيست فراهمي عناصر غذايي در سه بافت يك خاك آهكي تحت تاثير كاربرد لجن فاضلاب و كود شيميايي پس از برداشت ذرت

Bioavailability of Nutrients in Three Textural Classes of a Calcareous Soil Affected by Addition of Sewage Sludge and Fertilizer after Harvesting Corn

امروزه استفاده از لجن فاضلاب در كشاورزي به عنوان يك منبع ارزان قيمت حاوي عناصر غذايي پرمصرف و كم مصرف مورد توجه گرفته است. هدف از اجراي آزمايش مقايسه اثر كاربرد لجن فاضلاب با كود شيميايي بر فراهمي برخي عناصر غذايي در سه بافت يك خاك آهكي پس از برداشت ذرت بود. آزمايش در شرايط گلخانه به صورت فاكتوريل، در قالب طرح كاملاً تصادفي با دو فاكتور و در سه تكرار انجام شد. نتايج نشان داد كه نيتروژن كل خاك، فسفر و پتاسيم قابل استفاده گياه در هر سه بافت خاك تحت تاثير كاربرد لجن فاضلاب افزايش معني داري نشان داد. اثر كود شيميايي در افزايش غلظت نيتروژن كل و فسفر قابل استفاده گياه در مقايسه با تيمار لجن فاضلاب در هر سه بافت مورد مطالعه به طور معني داري كمتر بود. افزايش غلظت پتاسيم خاكهاي مورد مطالعه در مقايسه با افزايش فسفر و نيتروژن خاك در تيمار لجن فاضلاب كمتر بود، كه به دليل غلظت كم پتاسيم در لجن فاضلاب است. كاربرد لجن فاضلاب سبب افزايش معني دار غلظت آهن، روي، مس و منگنز عصاره گيري شده توسط دي تي پي ا ((DTPA در هر سه بافت خاك شد و نسبت به نمونه هاي خاك تيمار شده با كود شيميايي به طور معني داري بيشتر بود. با توجه به سطح فراهمي عناصر غذايي در خاك پس از برداشت ذرت، به ويژه در سطوح بالاي كاربرد لجن فاضلاب، نياز به افزودن بيشتر عناصر غذايي براي كشت بعدي نمي باشد. غلظت كادميم و سرب عصاره گيري شده توسط دي تي پي ا در سه بافت خاك پس از برداشت گياه ناچيز و قابل اندازه گيري نبود. با توجه به غلظت بسيار كم كادميم و سرب در لجن فاضلاب كاربردي، خطر آلودگي خاك به اين عناصر بعيد به نظر مي رسد، هر چند در صورت كاربرد مكرر و افزودن سطوح بالاي لجن فاضلاب انجام آزمون خاك به منظور اطمينان از عدم تجمع و آلودگي خاك به كادميم و سرب پيشنهاد مي شود. تامين عناصر غذايي مورد نياز ذرت و بر طرف نمودن كمبود آهن و روي در خاك هاي آهكي از مزاياي مهم كاربرد لجن فاضلاب در زمين هاي كشاورزي است. قبل از هر گونه توصيه كاربرد لجن فاضلاب، نتايج اين تحقيق بايستي در شرايط مزرعه نيز تاييد گردد.

Now days, Use of sewage sludge (SS) in agriculture as inexpensive source included macro and micro nutrient has been attended. Purpose of experiment performance was comparison of SS application with fertilizer treatment (F) on some nutrient bioavailability in three textural classes of a calcareous soil after harvesting corn. A factorial experiment was carried out in a completely randomized design with two factor and three replications under greenhouse conditions. Results indicated that soil total nitrogen (TN), available phosphorous (P) and potassium (K) were increased significantly by addition of SS in all three soil textures. TN and available P were significantly lower in fertilizer treatment compared with SS amended soil in all three soil textures. Addition of SS in increasing soil K was lower than the increase in soil P or TN which is probably due to the low content of K in SS. Soil DTPA extractable iron (Fe), zinc(Zn), copper(Cu), and manganese(Mn) significantly increased with SS application in all three soil textures and was higher than fertilizer treated soil textures. Based on nutrient bioavailability in soil textures after harvesting corn, especially at high rates of SS, addition of most nutrients are not necessary for next crop. Concentration of DTPA extractable cadmium (Cd) and Lead (Pb) were not detectable in soil textures amended with SS after harvesting corn, therefore, low content of Cd and Pb in utilized SS reveals that reaching a toxic level of these elements in soil is unexpected. However, if frequently high levels of SS are applied, soil test is recommended for monitoring heavy metals concentration amended soils. Nutrient security of corn and eliminate of Fe and Zn deficiency in calcareous soils are advantages of SS application in agricultural land. Prior to any SS recommendations, the results need to be verified under field conditions.