مطالعه پارامترهاي نسبت كميت- شدت (Q/I) پتاسيم خاك‌هاي آهكي مناطق خشك و نيمه‌خشك استان‌هاي اصفهان و چهارمحال‌وبختياري

The Studying Q/I Parameters of Potassium in the Calcareous Soils of Arid and Semi Arid Regions in Isfahan and Chaharmahal-Va-Bakhtiari Provinces

يكي از روش‌هاي تعيين وضعيت پتاسيم در خاك و مديريت مصرف كود، استفاده از منحني‌هاي كميت-شدت (Q/I) و پارامترهاي آن است. اين مطالعه به منظور تعيين و مقايسه پارامترهاي Q/I پتاسيم در خاك‌هاي دشت مباركه و دشت شهركرد به ترتيب، در استان‌هاي اصفهان و چهارمحال‌وبختياري انجام شد. منحني‌هاي Q/I به‌دست آمده، شكل معمول گزارش شده در منابع را نشان دادند، اما از نظر پارامترهاي Q/I تفاوت‌هايي بين خاك‌ها وجود داشت كه نشان‌دهنده وضعيت متفاوت خاك‌ها از نظر حاصلخيزي پتاسيم است. نتايج پارامترهاي Q/I نشان داد كه در افق‌هاي سطحي (افق A) خاك‌هاي دشت مباركه و دشت شهركرد نسبت فعاليت پتاسيم در حال تعادل (AR0) به ترتيب در دامنه 014/0 تا 064/0 و 017/0 تا 081/0 (mmol.l-1)0.5، پتاسيم به آساني قابل تبادل (?K0) به ترتيب در دامنه 26/0 تا 87/0 و 56/0 تا 05/4 mmol.kg-1، پتاسيم به سختي قابل تبادل (KX) به ترتيب در دامنه 57/1 تا 73/1 و 69/3 تا 25/5 mmol.kg-1 و ظرفيت بافري بالقوه پتاسيم (PBCK) به ترتيب در دامنه 6/13 تا 15/26 و 97/30 تا 96/49 [mmol.kg-1/(mmol.L-1)0.5] بود. مطالعه همبستگي بين پارامترهاي Q/I و ويژگي‌هاي خاك، حاكي از همبستگي معني‌دار بين PBCK و CEC در خاك‌هاي مباركه (86/0r = ) و عدم همبستگي در خاك‌هاي شهركرد مي‌باشد. همبستگي معني‌دار بين AR0 با پتاسيم تبادلي در خاك مباركه (64/0-r = ) و در خاك شهركرد (68/0-r = ) و نيز بين ?K0 و مقدار پتاسيم تبادلي (86/0r= در خاك مباركه و 83/0r= در خاك شهركرد) مشاهده شد.

Quantity-Intensity (Q/I) curves of potassium and their derived parameters provide general information about soil K availability and fertilizers management. This study was conducted to compare the Q/I parameters in soils of Mobarakeh and Shahrekord plains in Isfahan and Chaharmahal-va-Bakhtiari Provinces, respectively. The Q/I plots showed the common forms described in the literature but high variations were observed in the soils with respect to Q/I parameters. Results showed the following Q/I parameters for the surface soils (A horizon) of Mobarakeh and Shahrekord plains, respectively: the potassium activity ratio at equilibrium (AR0): 0.0278 to 0.1067 and 0.0174 to 0.0811 (mmol.l-1)0.5,the immediate available K (?K0): 0.728 to 2.62 and 0.56 to 4.05 mmolkg-1, the difficulty available K (KX): 1.57 to 1.71 and 3.69 to 5.25 mmol.Kg-1 and the potential buffering capacity (PBCK): 13.6 to 26.27 and 30.97 to 49.96 mmol.kg-1/(mmol.L-1)0.5. Correlation coefficients showed a significant difference (r = 0.86) between PBCK and CEC for Mobarakeh soils whereas no significant difference was observed for Shahrekord soils. A significant difference was also observed among AR0, ?K0 and exchangeable potassium for both of the soils studied.