تعيين آرايش مناسب قطره چكان ها در اراضي شيب دار دشت فتحعلي مغان

Determination of Appropriate Arrangement of Emitters on Sloping Lands of Mogan-Fatali Plain

آبياري قطره اي به دليل كارآيي بالا در اراضي شيب دار، سيستم آبياري مناسب در اكثر نقاط جهان و كشور ايران است. در طراحي سيستم آبياري قطره اي شناخت الگوي خيس شده نسبت به يك منبع نقطه اي كه اصطلاحاً به آن پياز رطوبتي مي گويند، از اهميت ويژه اي برخوردار است. الگوي خيس شده به بافت و ساختمان خاك، حجم آب خروجي، دبي قطره چكان و شيب زمين بستگي دارد. هدف از اين تحقيق بررسي اثر شيب و مدت زمان آبياري بر روي پياز رطوبتي با دبي ثابت 4 ليتر در ساعت بود. آزمايشات در شيب هاي صفر، 5، 15 و 25 درصد در خاك با بافت لومي سيلتي در سه زمان آبياري 2، 4 و 6 ساعت در 3 تكرار انجام شد. با توجه به نتايج آزمايشات و اندازه گيري هاي انجـام يافته جداول 6 و 7 به منظور طراحـي آبياري قطره اي در خاك هاي لومي سيلتي در اين مقاله در زمين هاي شيب دار ارايه گرديدند. با توجه به نتـايج جـدول 6 در زمين هاي شيب دار در خاك هاي لـومي سيلتي، كاربرد زمان آبياري 6 ساعت و قـرار دادن قطره چكان ها در فـواصل 56 تا 65 سانتي متر از نظر هم پوشاني سطوح خيس شده و كاهش هزينه هاي اوليه داراي نتيجه مناسبي بود. مشاهده درصد خيس شدگي براي انواع آرايش قطره چكان ها در جدول 7 نشان داد در اراضي شيب دار استفاده از آرايش دو رديفه لاترال ها به جاي ساير آرايش قطره چكان ها به دليل درصد خيس شدگي بالاتر داراي نتيجه بهتري بود. در صورت استفاده از سيستم آبياري قطره اي براي آبياري گياهان زراعي در اراضي شيب دار در شيب هاي بين 5 تا 25 درصد، بايستي محل كاشت بـوته در فاصله 10 تا 25 سانتي متري پايين تر از محل استقرار قـطره چكان باشد.

Drip irrigation, because of its high efficiency on sloping lands is a suitable irrigation system in most countries around the world. Wetting pattern recognition formed by a source point which is called “wetting pattern is very important in drip irrigation. The wetting pattern depends on the soil texture and structure, the volume of applied water, the discharge of emitters and the land slope. In this research the effects of slope and irrigation time on wetting pattern were assessed for constant discharge equal to 4 liters per hour. Experiments were performed on lands with 0, 5, 15 and 25 percent slopes with silt –loam soil texture in three irrigation times of 2, 4 and 6 hours, in 3 replications. So based on the results of experiments and the measurements, table 6 and 7 were presented for designing of drip irrigation system in silty-loam soils. According to results of table 6 on sloping lands in silty-loam soils, applying 6 hours of irrigation time and locating the emitters 56 to 65 centimeters apart from each other, from the point of view of wetted area overlapping gives an appropriate result. Table 7 results show that using the double row arrangement for laterals on sloping lands give high wetting area. If drip irrigation system is used for cultivating on sloping lands with the slope of 5 to 25 percent the place of planting should be done 10 to 25 centimeters below the place of emitter was achieved.