«مثنوي»، درياي فضايل تربيتي و تعليمي

Mathnavi, the ocean of educational and didactic virtues

«مثنوي» مولانا اثري عرفاني است كه در آن حال و ذوق و عشق و آشفتگي، در قالب تعليم بيان شده است. در اين اثر علاوه بر مفاهيم و معاني اسلامي- عرفاني، مطالبي ذكر شده كه راه رسيدن به مقام عالي انساني و طريق خليفه اللهي او را نشان مي دهد كه از مهم ترين آنها، متخلق گشتن به اخلاق نيكوست. هدف مولانا، تعليم براي رسيدن به كمال نفس است. انديشه هاي تعليمي مولانا، به تصوف او رنگ خاصي بخشيده و او را هم عارف و هم حكيم و هم فقيه معرفي كرده است. مولانا با تعاليم اخلاقي خود به سالكان مي آموزد كه آزادگي و رهايي از هواي نفس از مهم‌ترين نكته هاي عرفاني و اخلاقي است. مولانا اخلاق و عرفان را دو مقوله مرتبط به هم مي داند و معتقد است تا سالك متخلّق به اخلاق الله نگردد، نمي تواند مراتب سير و سلوك را طي كند و عارف راستين تا از رذيلت ها صافي نشود، به مرتبه كمال نمي رسد. در اين مقاله با تكيه بر تحليل ابيات «مثنوي» و روش توصيفي-تحليلي، به بررسي اين مهم پرداخته مي‌شود. با اين هدف كه اصالت تعليم را، كه رويكرد اصلي مولوي در «مثنوي» است، يادآور شويم.

Molana’sMathnavi is a work in which mood; artistic talent, love, and confusion are expressed within the framework of education. In this work, in addition to the Islamic-mystic concepts and meanings some article are mentioned that show the ways of human purification and the position of Allah caliph which the most important of them is good morality. The aim of Mollana is to teach how to arrive at human perfection. Didactic thinking of Molana makes his mystical moods quite different from others which introduce him as mystic, philosopher, and Islamic jurist. Molana with his mystical teachings teach a wayfarer that releasing from human temptations is among important mystical and moral points. Molana considers morality and mysticism as two related categories and believes that unless wayfarer obtains Allah morality he/she couldnʹt achieve the stages of the path of self-enlightment in Sufism and a true wayfarer unless purifies him from wrong actions he/she couldn’t attain perfection. In this article with emphasis on the analysis of Molana’s verses and analytical-descriptive method consider this important issue to remind the readers the education is the most important approaches in Molana’s work.