بررسي آرامگاه شاه اسماعيل اول در اردبيل از منظر باستان شناسي

Archaeological Survey of Shah Esmael 1 mausoleum in Ardebil

بررسي آرامگاه شاه اسماعيل اول در اردبيل از منظر باستان شناسي چكيده آرامگاه شاه اسماعيل، بنيانگذار حكومت مقتدر صفويه از نظر سبك و آرايه هاي تزييني از زيباترين و باشكوهترين بناهاي بقعهء شيخ صفي الدين اردبيلي محسوب مي شود. آرامگاه ما بين مزار برجي شكل خود شيخ و مقبرهء محي الدين (حرمخانه) قرار دارد و احتمالاً بنايي است كه بعداً به اين مجموعه الحاق شده است. مدفن داراي گنبد كوتاه و كم عرضي است كه با يك اتاق محقر وتنگ محصور گرديده به طوري كه اين آرامگاه در بين دو بناي مذكور در بالا گم شده است و اين آرامگاه متوسط مرقد شخصي است كه دولت صفوي را بنيانگذاري و به طور مقتدرانه اي حدود ربع قرن حكومت نمود. بناي آرامگاه شاه اسماعيل از جمله آثاري است كه در ميان بناهاي بقعه كمتر به آن پرداخته شده و بر عكس ديگر آثار تاريخي مجموعه كه مسافران توضيحات مفصلي در خصوص آنها نوشته اند در اين مورد يا اصلاً توجه نشده و يا خيلي مختصر به آن اشاره شده است. با صراحت مي توان گفت حتي در عصر كنوني با اينكه در مورد تاريخ دورهء شاه اسماعيل وشخصيت آن مطالب زيادي پيش روي محققان وجود دارد ولي به معماري اين زمان پرداخته نشده است. هدف مقاله حاضر بررسي آرامگاه شاه اسماعيل اول در اردبيل از ديدگاه باستان شناسي، مطالعهء اثر بر اساس متون تاريخي موجود و بررسي ميداني آن جهت ارايهء يك تاريخ دقيق و روشن از بنا و مشخص كردن جايگاه اثر در مجموعه بناهاي معماري عصر صفوي در اردبيل است.

Shah Esmael’s mausoleum , the founder of Safavid’s is one of the most beautiful and glorious monuments of Sheikh Safi - ye - din Ardebili shrine in case of architectural designs and decoration styles . The tomb is located between a tower which is the Sheikh’s shrine and the tomb of Muhi-ye-din (Haramkhaneh) . It is probably a part that is added to the building ( Maosoleum ) later . The tomb has a low and short in width dome which is surrounded by a small narrow room that made it hidden up the two other monuments . This mausoleum is the shrine of a man who established the Safavid dynasty , a dynasty that governed the country for about a quarter of a century . The mausoleum of Shah Esmael is one of those heritted monuments that is not well surveyed and unlike other historic works in this monument being described either they are not noticed at all or just a little mentioned . It could explicitly said that eventhough there is a lot of information about this time in the history of Iran , nothing is done about the architecture of this era by the researchers today . The purpose of this article is to survey the mausoleum of Shah Esmael 1 according to the archaeological views and inspect the monument considering the historic texts to present an exact and clear date for this building and identify its position in the collection of Safavid architecture monuments in Ardebil