طبقه بندي كوزه هاي لوله دار عصر آهن و پراكندگي مكاني و زماني آنها

A Classification of the Spouted Vessels in Iron Age and their Spacil and Temporal Distribution

طبقه بندي كوزه هاي لوله دار عصر آهن و پراكندگي مكاني و زماني آنها چكيده يكي از ظروف سفالين شاخص عصر آهن در ايران كوزه هاي لوله دار است. اين نوع كوزه ها اگرچه از نظر شكل كلي شباهت زيادي به يكديگر دارند و در يك گروه جاي مي گيرند، ولي از نظر جزييات شكل قسمت هاي مختلف تنوع زيادي در ميان آنها ديده مي شود، بطوري كه مي توان آنها را بر مبناي شكل قسمت هاي مختلف به انواعي طبقه بندي كرد. در اين پژوهش تعداد 155 نمونه از كوزه هاي لوله دار معرفي شده در گزارشهاي باستان شناسي مورد مطالعه و طبقه بندي قرار گرفته است. شيوه طبقه بندي بر پايه ميزان شباهت ميان نمونه هاي مختلف مي باشد و به اين ترتيب 11 نوع يا گونه مختلف قابل تشخيص است. بررسي پراكندگي مكاني اين گونه ها، نشانگر نظم خاصي است و رابطه مشخصي ميان گونه هاي مختلف و مناطق جغرافيايي مختلف ديده مي شود. از طرف ديـگر بـررسي پـراكندگي زماني اين 11 گونه به طور دقيق امكان پذير نيست و علت آن عدم تاريخ گذاري هاي دقيق براي اكثر نمونه ها مي باشد. با اين وجود رابطه چندان مشخصي ميان گونه هاي مختلف اين نوع كوزه ها با مراحل مختلف عصر آهن ديده نمي شود و به اين ترتيب مي توان نتيجه گرفت كه تنوع شكل كوزه هاي لوله دار عصر آهن در ايران عمدتاً تابع پراكندگي مكاني آنهاست تا پراكندگي زماني آنها، بطوري كه در نواحي مختلف سبك ها و گونه هاي متفاوتي از اين نوع ظروف متداول بوده است.

One of the Typical wares in Iron Age in Iran, is the Spouted vessel. These Vessels, however, are very similar as far as general shape is concerned, and are classified in one group, although there is diversity in details of their shape. Therefore one can classify them on the basis of the form of their different components. In this research, 155 Spouted vessels, that represented in archaeological reports, are studied and classified: The classification is made on the basis of similarity among different samples, and thus 11 classes or types are distinguished. The special distribution of these types demonstrates a distinguishable and particular relationship between different types and regions. On the other hand, the study of the temporal distribution of these types is not precisely possible, because the dating for most of the samples are not precise. Despite, there are not any distinguishable relationship between the types and the different phases of the Iron Age. Therefore, I conclude, that the variation of the shape in the Spouted vessels depend mostly on their spacial distribution, and not on their temporal distribution