بررسي تاثير تعداد تكرار بر اعتبار نتايج آزمايشات كشاورزي

Evaluating the Number of Replication Effect on the Validity of Agricultural Experiments Results

يكي از اصول اساسي در هر آزمايش تكرار تيمارهاي آن است به‌نحوي‌كه بدون تكرار امكان استدلال آماري در مقايسه تيمارها وجود ندارد. استفاده از تعداد تكرار كافي در آزمايش تاثير زيادي در اعتبار علمي آن دارد، ولي در اغلب موارد دقت لازم در اين خصوص به‌عمل نمي‌آيد. عموماً انتخاب تعداد تكرار براساس سوابق آزمايشاتي كه در شرايط مشابه صورت گرفته ‌است انجام مي‌شود، ولي بايد توجه داشت كه تعداد تكرار در هر آزمايش بستگي خاص به شرايط همان آزمايش دارد. در اين تحقيق تلاش شده ‌است تا با تاكيد بر آزمايشات كشاورزي، تاثير تعداد تكرار در آزمايش بر نتايج به‌دست آمده مورد بحث و بررسي قرار گيرد. نتايج نشان داده‌ است كه با افزايش نوسانات خطاي آزمايش، و نيز كاهش ميزان اختلافي كه مي‌بايست بين تيمارها پيدا شود براي دست‌يابي به يك حداقل سطح معني‌داري و نيز توان قابل قبول در آزمون، يك حداقل تعداد تكرار مورد نياز خواهد بود. حداقل تعداد تكرار مورد نياز با كنترل نوسانات خطاي آزمايش كاهش مي‌يابد. لذا در آزمايشاتي كه در شرايط كنترل شده، نظير اتاقك رشد، انجام مي‌شود معمولا در شرايط يكسان تعداد تكرار كمتري مورد نياز خواهد بود. علاوه بر اين در صورت يكنواختي بيشتر مواد آزمايشي نيز، تكرار كمتري مورد نياز خواهدبود. تعداد تكرار كم موجب كاهش توان آزمون خواهد شد و فقط از طريق بالا بردن تعداد تكرار مي‌توان سطح معني‌داري و توان آزمون را هم‌زمان در سطح بالايي حفظ نمود.

One of the basic principles of an experiment is the repetition of its treatments so that treatments cannot be statistically compared without repetition. Using enough replications has a great impact on scientific validity, but in most cases, not enough attention is paid. Generally, selecting the number of replications is done according to previous experiments at similar conditions, regarding the number of replications is specifically depended on the experiment conditions. In this study effort has been made to investigate the number of treatment replications effect on the validity of experimental results by considering agricultural experiments. The results have shown that by increasing test error fluctuations and reducing the difference between the treatments that must be found to achieve a minimum level of significance and an acceptable test power, a minimum number of replications will be required. And the minimum number of required replications declines by controlling test error fluctuations. Therefore, under the same conditions, fewer replications are required for experiments under controlled conditions such as growth chamber experiments. Fewer replications will reduce test power and only through increasing the number of replications, significance level and test power can be simultaneously maintained at high level.