بررسي اثرات روش مصرف كودهاي بيولوژيك در تركيب با كودهاي شيميايي بر توليد ذرت دانه‏اي و برخي خصوصيات شيميايي خاك در شرايط خوزستان

Effects of Biofertilizer Application Method with Integrated Chemical Fertilizers on Maize Production and Some Chemical Characteristics of Soil in Khoozestan Conditions

به‌منظور مطالعه اثرات كاربرد تلفيقي كودهاي بيولوژيك نيتروژن و فسفر و كودهاي شيميايي و همچنين روش كاربرد كود بيولوژيك بر عملكرد و اجزاي عملكرد ذرت دانه‏اي، آزمايشي در سال 1388 در شهرستان دزفول (استان خوزستان) به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با 4 تكرار انجام شد. تيمارها شامل تلفيق كودهاي بيولوژيك و شيميايي در 4 سطح (كود شيميايي، 25 درصد كود شيميايي+ كود بيولوژيك، 50 درصد كود شيميايي+ كود بيولوژيك، كود بيولوژيك) به‌عنوان فاكتور اول و روش كاربرد كود بيولوژيك در 3 سطح ( بذرمال، همراه آب آبياري و بذرمال+ آبياري) به‌عنوان فاكتور دوم بود. بيشترين عملكرد دانه در تيمار 50 درصد كود شيميايي+ كود بيولوژيك (7/10 تن در هكتار) و كمترين عملكرد در تيمار كود بيولوژيك (2/5 تن در هكتار) به‌دست آمد. بيشترين و كمترين شاخص برداشت به‌ترتيب در تيمار كود شيميايي (59/0) و كود بيولوژيك (45/0) مشاهده شد. تعداد دانه در رديف و تعداد رديف بلال تيمارهاي تلفيقي اختلافي با مقادير تيمار كود شيميايي نداشت. در بين روش‏هاي كاربرد كود بيولوژيك، روش بذرمال+ آبياري نتايج مطلوب‏تري در مقايسه با دو روش ديگر نشان داد، هر چند اختلاف آن‌ها معني‏دار نبود. نتايج آزمون خاك نيز نشان داد كه نقش كودهاي بيولوژيك بيشتر در رابطه با افزايش دسترسي فسفر خاك است تا نيتروژن. جايگزيني كامل كودهاي شيميايي با كود بيولوژيك موجب كاهش عملكرد ذرت دانه‏اي شد، اما كاربرد تلفيقي كودهاي بيولوژيك و شيميايي ضمن توليد بيشترين عملكرد، مصرف كودهاي شيميايي را كاهش داد. نتايج همچنين نشان داد كه منابع غير شيميايي عناصر غذايي گياهي، مي تواند به‌عنوان جايگزين قابل اعتماد براي كودهاي شيميايي در توليد اكولوژيك محصولات در سيستم كشاورزي ايران باشد.

In order to study the effects of integrated application of bio-fertilizer and chemical fertilizers on yield and yield components of corn, an experiment was conducted in 2008 in Dezful city, (Khoozestan province) in a factorial arrangement based on complete randomized block design with four replications. Treatments were integrated application of biological and chemical fertilizers in four levels (100% chemical fertilizer, 50% chemical fertilizer+ bio-fertilizer, 25% chemical fertilizer + bio-fertilizer and bio-fertilizer) and bio-fertilizer application method in three levels (seed inoculation, fertigation, seed inoculation+fertigation). The results showed that highest and the lowest grain yield was obtained by application of 50% chemical fertilizer+ bio-fertilizer (10.7 t/ha) and bio-fertilizer (5.2 t/ha), respectively. The greatest and the lowest harvest indices were recorded in chemical (0.59) and bio-fertilizer (0.45) treatments, respectively. Number of grain per row and row in ear had not significant differences in integrated and chemical treatments. Methods of bio-fertilizer application had not significant effect on maize yield and yield components. The results of soil analysis showed that bio-fertilizers increased P, K as well as other macro elements availability rather than N. The results revealed that although replacing chemical fertilizers by bio-fertilizers reduced maize growth, but integrated application of these sources produced highest grain yield, nitration elements availability and reduced substantially consumption of fertilizer. The results also indicated that non-chemical sources of crop nutrients can be considered as a reliable alternative for chemical fertilization in ecological production of crops in agro-ecosystems of Iran.